Zabieg ekstrakcji zęba bez zgody pacjenta / uzyskania pisemnej zgody na ekstrakcję zębów
Ekstrakcja zęba bez zgody pacjenta jest kwestią kontrowersyjną. Prawo reguluje jasno, że każdy zabieg medyczny wymaga świadomej i dobrowolnej zgody pacjenta. Wyjątkiem jest zaistnienie okoliczności, które uzasadniają ekstrakcję zęba bez zgody pacjenta.
Zgoda pacjenta — uwarunkowania prawne
W Polsce, podstawowe zasady dotyczące zgody pacjenta na zabiegi medyczne określa prawo. Jest ono zawarte w ustawie z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Zgodnie z art. 22 tej ustawy, pacjent ma prawo do:
- informacji o swoim stanie zdrowia,
- uzyskania odpowiedzi na wszelkie pytania dotyczące planowanych zabiegów, w tym:
- konieczności ich przeprowadzenia,
- możliwych skutków ubocznych,
- ryzyka związanego z leczeniem.
Kluczowym elementem jest wymóg uzyskania świadomej, dobrowolnej i wyraźnej zgody pacjenta przed rozpoczęciem procedury medycznej, w tym ekstrakcji zęba.
Wyjątki od tej zasady mogą mieć miejsce tylko w specyficznych sytuacjach, takich jak nagłe zagrożenie zdrowia pacjenta, gdy:
- brak zgody jest niemożliwy do uzyskania,
- a natychmiastowe działania są konieczne dla uratowania życia lub zdrowia.
Po pierwsze — nie szkodzić
Jednak nawet w takich przypadkach personel medyczny musi podejmować działania w określony sposób. Ma być on najmniej inwazyjny i najmniej szkodliwy dla pacjenta, uwzględniając jego dobro i prawa.
Prawo pacjenta do decydowania o leczeniu
Prawo do decydowania o własnym leczeniu jest fundamentem etycznym i prawnym opieki zdrowotnej. Zgoda pacjenta jest wyrazem jego autonomii i szacunku dla jego osoby. Naruszenie tego prawa może prowadzić do poważnych konsekwencji prawnych dla personelu medycznego. Należy do niej odpowiedzialność cywilna i karna za niewłaściwe postępowanie.
Sytuacje sporne w przypadku ekstrakcji zęba (zębów)
W sytuacjach spornych, gdzie pacjent nie wyraża zgody na zabieg, personel medyczny może uznać go za konieczny. Istnieje wtedy procedura prawna do rozstrzygania takich sporów. Może to obejmować:
- zasięgnięcie opinii konsultanta medycznego,
- zwrócenie się do sądu o wydanie decyzji w sprawie konieczności przeprowadzenia zabiegu ekstrakcji zęba bez zgody pacjenta.
Odszkodowanie i zadośćuczynienie za ekstrakcję zęba bez zgody pacjenta
Zgodnie z polskim prawem, pacjent ma prawo do dochodzenia odszkodowania za wszelkie szkody wynikłe z błędów medycznych. Należą do nich także te wynikłe z przeprowadzenia zabiegu bez jego zgody.
Odszkodowanie za ekstrakcję zęba bez zgody pacjenta
Odszkodowanie może obejmować:
- wszystkie koszty związane z powikłaniami po zabiegu,
- ewentualnymi dalszymi leczeniami koniecznymi w związku z nieuprawnionym działaniem medycznym.
Zadośćuczynienie za naruszenie praw pacjenta
W przypadku ekstrakcji zęba bez zgody pacjenta, mogą to być koszty związane z:
- leczeniem wtórnym,
- odtworzeniem zęba (jeśli to możliwe),
- koszty psychiczne i fizyczne wynikające z nielegalnego zabiegu.
Ponadto pacjent ma również prawo do zadośćuczynienia za doznaną krzywdę moralną i fizyczną. Zadośćuczynienie ma na celu nie tylko rekompensatę za doznane cierpienia. Stanowi także symboliczne potwierdzenie naruszenia jego praw pacjenta i znaczenie jego autonomii w procesie leczenia.
Ścieżka postępowania przy roszczeniach z tytułu braku zgody na leczenie
Procedura dochodzenia odszkodowania i zadośćuczynienia zaczyna się od zgłoszenia roszczenia do placówki medycznej, która przeprowadziła zabieg bez zgody. W przypadku sporu co do wysokości odszkodowania lub jego uzasadnienia, możliwe jest skierowanie sprawy do sądu. Podejmie on decyzję na podstawie dostępnych dowodów, w tym opinii biegłych medycznych.
Wyrok Sądu Najwyższego z uzasadnieniem w sprawie o zadośćuczynienie i odszkodowanie za błąd lekarza stomatologa (dentysty) w postaci nieuzyskania zgody pacjenta na leczenie stomatologiczne (zabieg ekstrakcji zęba)
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 kwietnia 2015 r. (III KK 14/15) dotyczy sprawy J. B., stomatolog, oskarżonej o wykonanie zabiegów stomatologicznych bez zgody pacjentki E. S., co skutkowało utratą przez pacjentkę czterech przednich zębów oraz uszkodzeniem innych. Sąd Rejonowy uznał, że oskarżona nie uzyskała pisemnej zgody pacjentki na zabiegi, co wypełnia znamiona przestępstwa z art. 192 § 1 k.k., i warunkowo umorzył postępowanie na rok próby, orzekając nawiązkę na rzecz pokrzywdzonej.
Sąd Okręgowy zmienił wyrok Sądu Rejonowego, uniewinniając oskarżoną. Uznał, że zgoda była udzielona ustnie, co jest zgodne z przepisami prawa medycznego. W kasacji pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej zarzucił Sądowi Okręgowemu naruszenie prawa, w szczególności błędną wykładnię art. 192 § 1 k.k. oraz brak odniesienia do wszystkich dowodów i zarzutów.
Sąd Najwyższy stwierdził, że niezachowanie pisemnej formy zgody pacjenta na zabieg leczniczy nie mieści się w zakresie pojęcia „bez zgody” w rozumieniu art. 192 § 1 k.k., o ile zgoda faktycznie była udzielona w innej formie (ustnej lub dorozumianej). Wyrok Sądu Okręgowego uniewinniający oskarżoną został utrzymany. Kluczowe jest, aby zgoda pacjenta była świadoma, swobodna, jednoznaczna i niewadliwa. Forma zgody (pisemna czy ustna) jest mniej istotna niż jej faktyczne udzielenie i jasność wyrażenia woli pacjenta. Niezachowanie formy pisemnej zgody na zabieg leczniczy nie oznacza automatycznie braku zgody i nie stanowi przestępstwa z art. 192 § 1 k.k.
Podsumowanie
Podsumowując, ekstrakcja zęba bez zgody pacjenta jest nielegalna i narusza podstawowe prawa pacjenta do decydowania o swoim leczeniu. Prawo jasno określa, że tylko w wyjątkowych sytuacjach możliwa jest ekstrakcja zęba bez zgody pacjenta. Nawet wtedy musi być to bezwzględnie konieczne dla ochrony życia lub zdrowia pacjenta. W innym przypadku personel medyczny ma obowiązek szanować autonomię pacjenta i jego prawo do świadomego i dobrowolnego wyboru procedur medycznych.
Kancelaria Radcy Prawnego dr. Tymoteusza Zycha specjalizuje się w błędach medycznych i w ramach świadczonych usług udzieli pomocy w dochodzeniu Państwa praw związanych z błędami medycznymi.
Zapraszamy do kontaktu pod numerem telefonu 726 003 505.