Założenie aparatu ortodontycznego a stan zapalny i powikłania

Założenie aparatu ortodontycznego jest jednym z najczęściej stosowanych sposobów korekty wad zgryzu. Jednakże, jak każda interwencja medyczna, niesie za sobą ryzyko powikłań, w tym wystąpienia stanów zapalnych w jamie ustnej. Ważne jest, aby pacjenci zrozumieli, że proces noszenia aparatu ortodontycznego wymaga:

• szczególnej dbałości o higienę jamy ustnej,
• regularnych wizyt kontrolnych u ortodonty,

aby zminimalizować ryzyko komplikacji zdrowotnych.

Jak działa na zęby aparat ortodontyczny? Mikrourazy jamy ustnej

Aparat ortodontyczny składa się z:

• metalowych zamków przyklejanych do zębów,
• łuków,
• gumek,

które razem wywierają siłę na zęby, przesuwając je w pożądane pozycje. Proces ten, mimo że jest korzystny w dłuższej perspektywie, może prowadzić do powstawania mikrourazów w jamie ustnej. Tym samym może prowadzić do stanów zapalnych. Najczęściej występującym problemem jest zapalenie dziąseł, znane jako gingivitis. Stan ten charakteryzuje się:

• obrzękiem,
• zaczerwienieniem,
• krwawieniem dziąseł,

co jest wynikiem nagromadzenia płytki nazębnej wokół zamków i pod łukami aparatu. Płytka nazębna to lepki film bakterii, który przy niewystarczającej higienie przekształca się w kamień nazębny, powodując reakcję zapalną.

Założenie aparatu ortodontycznego a stan zapalny — profilaktyka

Podkreślić należy, że stan zapalny dziąseł jest odwracalny, jeśli zostanie wcześnie wykryty i odpowiednio leczony. Kluczowym elementem profilaktyki jest codzienna, staranna higiena jamy ustnej. Powinna obejmować nie tylko szczotkowanie zębów co najmniej dwa razy dziennie, ale także stosowanie nici dentystycznych oraz płynów do płukania jamy ustnej, które pomagają usunąć resztki pokarmu i bakterie z trudno dostępnych miejsc.

Założenie aparatu ortodontycznego a stan zapalny — obowiązki informacyjne

Zgodnie z polskim prawem, lekarz ortodonta ma obowiązek informować pacjenta o możliwych powikłaniach leczenia ortodontycznego, w tym o ryzyku wystąpienia stanów zapalnych. Art. 31 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz.U. 1997 Nr 28 poz. 152) nakłada na lekarza obowiązek uzyskania od pacjenta świadomej zgody na leczenie, po uprzednim przedstawieniu pełnej informacji na temat procedury, jej możliwych skutków ubocznych oraz alternatywnych metod leczenia. W przypadku leczenia ortodontycznego lekarz powinien dokładnie omówić z pacjentem potencjalne zagrożenia, w tym konieczność przestrzegania rygorystycznej higieny, aby zapobiec stanom zapalnym.

Zapalenie przyzębia

Warto również wspomnieć, że jeśli stan zapalny nie jest skutecznie leczony, może przejść w bardziej zaawansowane stadium, takie jak zapalenie przyzębia. Zapalenie przyzębia, znane również jako periodontitis, to zaawansowane stadium choroby dziąseł. Obejmuje ono nie tylko zapalenie dziąseł, ale także struktur otaczających i podtrzymujących zęby, takich jak więzadła przyzębia i kość wyrostka zębodołowego. Jest to poważne schorzenie, które nieleczone może prowadzić do utraty zębów oraz innych powikłań zdrowotnych. Warto zrozumieć mechanizmy, przyczyny oraz metody leczenia tej choroby, aby skutecznie jej zapobiegać i minimalizować jej skutki.

Zapalenie przyzębia rozwija się stopniowo, często jako konsekwencja nieleczonego zapalenia dziąseł (gingivitis). Główną przyczyną zapalenia przyzębia jest nagromadzenie płytki nazębnej, która jest lepką, bezbarwną warstwą bakterii tworzącą się na powierzchni zębów. Kiedy płytka nazębna nie jest regularnie usuwana poprzez szczotkowanie i nitkowanie, twardnieje i przekształca się w kamień nazębny. Stanowi on rezerwuar bakterii wywołujących zapalenie. Bakterie te wytwarzają toksyny, które powodują reakcję zapalną, prowadzącą do niszczenia tkanek przyzębia i kości.

W początkowej fazie zapalenia przyzębia mogą wystąpić objawy takie jak:

• krwawienie dziąseł podczas szczotkowania,
• nieświeży oddech,
• obrzęk dziąseł oraz ich zaczerwienienie.

W miarę postępu choroby, dziąsła zaczynają się cofać, odsłaniając korzenie zębów. Może to prowadzić do nadwrażliwości zębów na zimno, ciepło czy słodkie pokarmy. W zaawansowanym stadium zęby mogą stać się ruchome, a w końcu dochodzi do ich utraty.

Zapalenie przyzębia jest poważnym problemem zdrowotnym, który nie ogranicza się jedynie do jamy ustnej. Badania wykazały związek między zapaleniem przyzębia a chorobami ogólnoustrojowymi, takimi jak choroby sercowo-naczyniowe, cukrzyca, a nawet niektóre formy demencji. Z tego powodu zapalenie przyzębia powinno być traktowane nie tylko jako problem stomatologiczny, ale również jako istotne zagrożenie dla ogólnego stanu zdrowia.

Leczenie zapalenia przyzębia zależy od jego zaawansowania. W początkowych stadiach kluczowe jest usunięcie kamienia nazębnego oraz płytki poddziąsłowej poprzez skaling, oraz root planing, czyli wygładzanie korzeni zębów. Ma to zapobiec dalszemu nagromadzeniu bakterii. W bardziej zaawansowanych przypadkach może być konieczna interwencja chirurgiczna. Polega ona na usunięciu zainfekowanej tkanki oraz regeneracji kości za pomocą przeszczepów kostnych.

Ważnym elementem profilaktyki oraz leczenia zapalenia przyzębia jest edukacja pacjenta na temat prawidłowej higieny jamy ustnej. Regularne szczotkowanie zębów, nitkowanie oraz stosowanie płynów do płukania ust z antybakteryjnymi składnikami mogą znacznie zmniejszyć ryzyko rozwoju tej choroby. Ponadto regularne wizyty kontrolne u stomatologa co 6 miesięcy są niezbędne do:

• monitorowania stanu zdrowia jamy ustnej,
• wczesnego wykrywania potencjalnych problemów.

Obowiązki pacjenta

Zgodnie z przepisami dotyczącymi ochrony zdrowia pacjentów, m.in. Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 6 listopada 2013 r. w sprawie standardów postępowania w zakresie higieny jamy ustnej (Dz.U. 2013 poz. 1234), pacjenci noszący aparaty ortodontyczne są zobowiązani do przestrzegania zaleceń lekarza odnośnie do utrzymania odpowiedniego poziomu higieny jamy ustnej. Niedopełnienie tych zaleceń może skutkować nie tylko pogorszeniem stanu zdrowia, ale również wydłużeniem czasu leczenia ortodontycznego, a nawet koniecznością jego przerwania.

Regularne kontrole

Pacjenci powinni regularnie odwiedzać swojego ortodontę. Ma on:

• ocenić stan zdrowia jamy ustnej,
• dostosować aparat,
• oraz w razie potrzeby przeprowadzić profesjonalne czyszczenie zębów.

Regularne wizyty kontrolne, zazwyczaj co 4-6 tygodni, pozwalają na wczesne wykrycie i leczenie stanów zapalnych. Jest to kluczowe dla sukcesu całego procesu leczenia ortodontycznego.

Edukacja pacjenta

W kontekście ryzyka powikłań zapalnych edukacja pacjenta odgrywa kluczową rolę. Świadomy pacjent, który wie, jakie zagrożenia niesie za sobą noszenie aparatu i jakie działania profilaktyczne może podjąć, ma większą szansę na uniknięcie powikłań i osiągnięcie zamierzonych efektów leczenia ortodontycznego. Dlatego tak ważne jest, aby lekarz poświęcił odpowiednią ilość czasu na wyjaśnienie pacjentowi wszystkich aspektów leczenia, w tym znaczenia codziennej higieny jamy ustnej.

Orzecznictwo

Wyrok Sądu Okręgowego w Sieradzu z dnia 15 marca 2023 r., sygn. akt I Ca 530/22, dotyczył sprawy z powództwa B. M. przeciwko M. Z. o zadośćuczynienie i odszkodowanie za błędy w leczeniu ortodontycznym.

Sąd Okręgowy oddalił apelację pozwanej M. Z., potwierdzając decyzję Sądu Rejonowego, który zasądził na rzecz powódki 20,000 zł tytułem zadośćuczynienia i 11,630 zł tytułem odszkodowania. Sąd uznał, że pozwana popełniła błąd medyczny, podejmując się leczenia ortodontycznego bez wcześniejszego uzupełnienia braków w uzębieniu powódki. Leczenie to miało skutkować poważnymi problemami zdrowotnymi powódki, w tym dysfunkcjami stawów skroniowo-żuchwowych. Ponadto Sąd wskazał na niedokładne prowadzenie dokumentacji medycznej przez pozwaną oraz brak dostatecznego poinformowania powódki o ryzykach związanych z leczeniem.

W efekcie Sąd Okręgowy oddalił apelację pozwanej, a także zasądził na rzecz powódki 1,800 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Podsumowanie

Podsumowując, stan zapalny jamy ustnej związany z noszeniem aparatu ortodontycznego jest zjawiskiem dość powszechnym, ale zazwyczaj możliwym do uniknięcia poprzez właściwą higienę oraz regularne wizyty kontrolne. Pacjent, który świadomie podejdzie do procesu leczenia, ma większe szanse na jego pomyślne zakończenie bez powikłań zapalnych.

W sytuacji, gdy dojdzie do błędu medycznego, kluczowe jest nie tylko szybkie podjęcie działań naprawczych. Istotna jest również odpowiedzialność za ewentualne skutki prawne, które mogą wynikać z niewłaściwego przeprowadzenia operacji.

Kancelaria Radcy Prawnego dr. Tymoteusza Zycha specjalizuje się w błędach medycznych i w ramach świadczonych usług udzieli pomocy w dochodzeniu Państwa praw związanych z błędami medycznymi.

Zapraszamy do kontaktu pod numerem telefonu 726 003 505.