Odszkodowanie od ortodonty – zadośćuczynienie za błąd medyczny

Czym jest błąd medyczny?

Pojęcie „błąd medyczny” (lub „błąd lekarski”) nie jest pojęciem ustawowym. Niemniej praktyka orzecznictwa sądowego wypracowała pojęcie „błędu medycznego”. Jest to takie leczenie, które wywołuje błąd medyczny i nie zgadza się z wiedzą lekarską. Pozwala to na uzyskanie odszkodowania od ortodonty za błąd medyczny lub zadośćuczynienia.

Dla ustalenia, czy osobie można przyznać odszkodowanie za błąd medyczny i zadośćuczynienie, muszą się spełnić trzy elementy:

1. Uszczerbek na zdrowiu lub uszkodzenie ciała wywołane przez lekarza; 
2. Działanie (lub brak działania) lekarza nie zgadza się ze współczesną wiedzą medyczną; 
3. Związek przyczynowo skutkowy między tym, co lekarz zrobił, a tym, jaką osoba poniosła szkodę. 

W praktyce odszkodowanie za błąd medyczny będzie przyznane w zależności:

1. Od tego, czy wykonał odpowiednie badania (zbadał zgryz, wadę zgryzu, położenie i stan zębów);

Lub

2. Czy źle przeprowadził leczenie (stan aparatu ortodontycznego, sposób założenia aparatu, stan aparatu, przykręcanie aparatu, czy aparat założono na prawidłowym łuku zębowym, czy łuki zębowe są kontrolowane itd.).

Odpowiedzialność za błąd medyczny (i wypłata odszkodowania za błąd medyczny) zależeć będzie zatem od winy lekarza.

Rodzaje odpowiedzialności na gruncie Kodeksu Cywilnego

Kodeks Cywilny (k.c.) przewiduje różny sposób odzyskania odszkodowania za leczenie ortodontyczne.

Odpowiedzialność ortodonty za błąd medyczny i leczenie ortodontyczne zależy od tego, w jaki sposób pracuje.

Podstawą odpowiedzialności jest art. 415 k.c. Za szkodę odpowiada ten, kto ją spowodował swoim działaniem lub zaniechaniem.

Jeżeli lekarz ortodonta prowadzi własną praktykę lekarską, to ponosi odpowiedzialność za błąd medyczny i naruszenie praw pacjenta w zależności od zawartej z kliniką umowy (Art. 415 k.c. w zw. z art. 429 k.c.)

Jeżeli lekarz ortodonta jest pracownikiem, to ten podmiot ponosi odpowiedzialność za błąd medyczny oraz naruszenie praw pacjenta. (Art. 430 k.c.)

Jednak lekarz w takim wypadku nie będzie ponosił odpowiedzialności i płacił odszkodowania za błąd medyczny.

Odpowiedzialność za uszczerbek na zdrowiu pacjenta, który jest przestępstwem, ponosi osobiście lekarz ortodonta.

Odszkodowanie od ortodonty i zadośćuczynienie i za naruszenie praw pacjenta

Kodeks Cywilny (k.c.) przewiduje odpowiedzialność i odszkodowanie od ortodonty i zadośćuczynienie, gdy pacjent poniesie uszczerbku na zdrowiu:

1. Art. 444 §1 k.c. – odszkodowanie od ortodonty za błąd medyczny przysługuje od osoby, która ponosi odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę na rzecz osoby, która szkodę poniosła. W tym przepisie mieści się odszkodowanie i koszty przyszłego leczenia.
2. Jeżeli pacjent z powodu uszczerbku na zdrowiu stał się niepełnosprawny, to może żądać pokrycia kosztów szkolenia do nowego zawodu od osoby, która jest obowiązana do odszkodowania za błąd medyczny.
3. Art. 444 §2 k.c. – pacjent może żądać renty od osoby, która ponosi odpowiedzialność za błąd medyczny
4. Art. 445 §1 k.c. w powiązaniu z art. 444 §1 k.c. jeżeli osoba poniosła uszczerbek na zdrowiu przez błąd medyczny, to może żądać od osoby, która popełniła taki błąd zadośćuczynienie za doznaną krzywdę. Za ból, cierpienie psychiczne.
5. Tak samo poszkodowanemu przysługuje odszkodowanie za naruszenie praw pacjenta wymienionych w ustawie o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw. Pacjenta, zgodnie z art. 448 k.c. Zadośćuczynienie przyznaje się za sam fakt, że lekarz naruszył nasze prawa pacjenta. (Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 września 2023 I CSK 232/23 LEX nr 3611706)

Ortodoncja – najczęstsze błędy medyczne popełniane przez ortodontę podczas leczenia ortodontycznego

Leczenie ortodontyczne wiąże się z leczeniem wad zgryzu. Wady zgryzu koryguje się ściągalnym aparatem ortodontycznym albo stałym aparatem.

Jakie błędy medyczne i naruszenia praw pacjenta w leczeniu ortodontycznym może dokonać ortodonta? Poniżej niektóre z nich:

1. Nieprzeprowadzenie badań (np. RTG uzębienia, niepobranie wycisków zębów szczęki lub żuchwy, niewykonanie pomiaru zwarcia uzębienia). 
2. Niepoprawna diagnostyka pacjenta (niezdiagnozowanie wady zgryzu, niewyleczenie chorych zębów) 
3. Niepotrzebne zastosowanie ruchomego aparatu ortodontycznego. 
4. Nieprawidłowo założony stały aparat ortodontyczny. 
5. Niepoprawnie dobrany aparat tzw. ściągany (wykonany na nieprawidłowym zgryzie, zbyt mały lub zbyt duży, nieoddziałujący na zęby zgodnie z planem leczenia, niekorygujący wadę zgryzu) 
6. Nieprawidłowo umieszczony aparat na łuku zębowym. 
7. Brak kontroli łuku zębowego szczęki i żuchwy w trakcie leczenia ortodontycznego (np. zastosowanie za dużej siły w zamkach aparatu, przez co zęby zanadto się wychyliły) 
8. Nieprzygotowanie i nieprzedstawienie planu leczenia. 
9. Nieodebranie zgody na wykonanie leczenia. 
10. 10.Niepotrzebne zlecenie usunięcia zębów przed leczeniem ortodontycznym. 
11. 11.Postępowanie ortodonty zagrażające bezpieczeństwu pacjenta. 
12. 12.Niepodejmowanie działań kontrolujących postępy leczenia i wady zgryzu. 
13. 13.Niepotrzebne zastosowanie aparatu zębowego na wady zgryzu. 
14. 14.Uporczywe, długotrwałe leczenie nieprzynoszące skutków. 

Jak wygląda proces uzyskania odszkodowania i zadośćuczynienie od ortodonty?

Zgodnie z prawem, każdy lekarz czy lekarz dentysta albo ortodonta zobowiązany jest do zawarcia obowiązkowego ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej (OC) w zakresie swojej działalności.

Pierwszym krokiem w kierunku uzyskania odszkodowania czy zadośćuczynienia za wyrządzoną szkodę i krzywdę spowodowanymi błędem medycznym będzie zgłoszenie szkody w leczeniu ortodontycznym do ubezpieczyciela ortodonty, który wyrządził szkodę i krzywdę.

Ubezpieczyciel przy pomocy konsultanta medycznego, dokumentacji medycznej i wyjaśnień obu stron w postępowaniu likwidacyjnym wypłaca lub odmawia wypłaty zadośćuczynienia, lub odszkodowania za leczenie ortodontyczne.

Jeżeli przemawiają za tym okoliczności, możliwe jest złożenie reklamacji w związku z odmową wypłaty zadośćuczynienia lub odszkodowania za leczenie ortodontyczne. W takim wypadku ubezpieczyciel ponownie rozpatruje sprawę.

Jeżeli ani ubezpieczyciel, ani ortodonta, który wyrządził szkodę, nie przyznają odpowiedniego zadośćuczynienia i odszkodowania, to pacjent powinien wtedy wytoczyć powództwo sądowe. Przepisy prawa wprost stanowią, że solidarnie za szkodę wyrządzoną pacjentowi odpowiadają ubezpieczyciel i ortodonta.

W szczególnych przypadkach wskazane jest złożenie w trybie art. 50 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, do Rzecznika Praw Pacjenta wniosku o wszczęcie postępowania wyjaśniającego, w którym oceni on czy w danym opisie stanu faktycznego doszło do naruszenia praw pacjenta, czy też nie.

W wyniku analizy stanu faktycznego Rzecznik może podjąć sprawę, poprzestać na poinformowaniu o przysługujących pacjentowi środkach prawnych, przekazać sprawę według właściwości lub nie podejmować sprawy.

W bardziej skrajnych wypadkach jako kwestię poboczną, która pozwoli wesprzeć ewentualny pozew sądowy, możliwe jest zawiadomienie rzecznika dyscyplinarnego przy Okręgowej Izbie Lekarskiej o możliwości popełnienia przez ortodontę przewinienia dyscyplinarnego. Jeżeli po analizie stanu faktycznego pacjent dojdzie do przekonania, że czyn popełniony przez ortodontę stanowi delikt dyscyplinarny.

Odszkodowanie od ortodontki dla pacjentki na kwotę 105 000 zł

Sąd Rejonowy w Poznaniu zasądził na rzecz pacjentki 105 000 zł tytułem zadośćuczynienia i odszkodowania za źle przeprowadzone leczenie ortodontyczne. Sąd Okręgowy w Poznaniu natomiast wyrok podtrzymał.

Dentystka nie wykonała zdjęć RTG i nie wykonywała ich, chociażby kontrolnie. Leczenie trwało 6 lat, było uporczywe i bez efektów. Dodatkowo nie posiadała wiedzy na temat ortodoncji i nie była wyspecjalizowana w ortodoncji, przez co nie rozpoznała wady szczęki.

Leczenie aparatem ortodontycznym spowodowało zanik korzeni niektórych zębów. Obok tego, nie zostały wyleczone wszystkie zęby przed rozpoczęciem procesu leczenia. Zdjęcie aparatu pokazało liczne ubytki w uzębieniu.

Dentystka została skazana na rok pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, zakaz wykonywania zawodu przez 5 lat, do tego podwyższona została kwota odszkodowania i zadośćuczynienia do 80 000 zł (co łącznie z kwotą wypłaconą przez ubezpieczyciela dało łącznie 105 000 zł).

(Sygn. sprawy IV Ka 480/22 Wyrok Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 8 listopada 2022 r.)

Niezależnie od wszystkiego, w każdej sprawie istotne są szczegóły, zatem konieczna jest wizyta u prawnika-specjalisty w zakresie błędów medycznych, który profesjonalnie przeanalizuje sprawę i dokumenty.