Powikłania zabiegu w postaci perforacji (uszkodzenia) tętnicy — podstawy prawne

Uszkodzenie tętnicy podczas operacji jest poważnym powikłaniem, które może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych dla pacjenta, w tym:

• utraty krwi,
• zawału serca,
• udaru mózgu,
• a w skrajnych przypadkach nawet śmierci.

Ostre niedokrwienie kończyn dolnych (kończyny dolnej) w wyniku uszkodzenia tętnicy udowej

Ostre niedokrwienie kończyny dolnej to stan, w którym dochodzi do nagłego, znacznego zmniejszenia przepływu krwi przez tętnice kończyny. Prowadzi to do niedotlenienia i potencjalnie nieodwracalnych zmian w tkankach. Przyczyną tego stanu może być uszkodzenie tętnicy udowej, np. podczas zabiegu chirurgicznego lub urazu. Objawy ostrego niedokrwienia obejmują nagły ból kończyny, bladość, chłodzenie, brak tętna poniżej miejsca uszkodzenia, a także zaburzenia czucia i ruchu.

Leczenie ostrego niedokrwienia kończyny dolnej w wyniku uszkodzenia tętnicy udowej obejmuje natychmiastową interwencję chirurgiczną. Ma ona na celu naprawę uszkodzonego naczynia i przywrócenie przepływu krwi. W zależności od stanu pacjenta i rozległości uszkodzenia może to obejmować zabiegi takie jak:

• angioplastyka,
• wszczepienie stentu,
• przetaczanie krwi,
• dalszą terapię mającą na celu zapobieganie powikłaniom, takim jak:
  • zespół ciasnoty przedziałów mięśniowych,
  • sepsa.

Rodzaje odpowiedzialności lekarza

Takie incydenty mogą mieć miejsce w trakcie różnych procedur chirurgicznych, zarówno planowych, jak i ratunkowych. W Polsce odpowiedzialność prawna za uszkodzenie tętnicy regulowana jest przez kilka kluczowych przepisów prawnych, w tym:

• kodeks cywilny,
• ustawę o zawodzie lekarza i lekarza dentysty,
• ustawę o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.

Zgodnie z art. 4 ustawy o zawodzie lekarza i lekarza dentysty, lekarz ma obowiązek wykonywać swój zawód zgodnie ze wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej, z należytą starannością oraz z poszanowaniem praw pacjenta. Naruszenie tego obowiązku może prowadzić do odpowiedzialności zawodowej, cywilnej, a nawet karnej. W przypadku, gdy doszło do uszkodzenia tętnicy, kluczowe jest ustalenie, czy stało się tak w wyniku błędu w sztuce lekarskiej. Jest to działanie lub zaniechanie niezgodne z powszechnie uznanymi standardami medycznymi.

Za co można domagać się pieniędzy?

Kodeks cywilny, w art. 415, wskazuje, że kto ze swojej winy wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. W kontekście uszkodzenia tętnicy pacjent może domagać się odszkodowania za doznane szkody, takie jak koszty:

• leczenia,
• rehabilitacji,
• utracone zarobki,
• a także zadośćuczynienia za ból i cierpienie.

Ważne jest przy tym udowodnienie związku przyczynowego pomiędzy działaniem lekarza a powstałą szkodą.

Prawa pacjenta w związku z uszkodzeniem tętnicy

Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta w art. 4 i art. 5 precyzuje, że pacjent ma prawo do:

• świadczeń zdrowotnych odpowiadających wymaganiom aktualnej wiedzy medycznej,
• informacji o swoim stanie zdrowia.

W sytuacji uszkodzenia tętnicy pacjent lub jego rodzina ma prawo być niezwłocznie poinformowany o:

• zaistniałym powikłaniu,
• jego przyczynach,
• dalszym planie leczenia.

Działania naprawcze w związku z uszkodzeniem tętnicy podczas zabiegu oraz badanie przyczyn perforacji

Postępowanie w przypadku uszkodzenia tętnicy obejmuje natychmiastowe działania naprawcze mające na celu opanowanie krwawienia i minimalizowanie szkód. Zwykle wymaga to natychmiastowej interwencji chirurgicznej, czasami przetaczania krwi i intensywnej terapii. Po ustabilizowaniu stanu pacjenta przeprowadza się dokładne badanie przyczyn powikłania. Kluczową rolę odgrywa tu dokumentacja medyczna. Powinna być ona prowadzona szczegółowo i rzetelnie, umożliwiając ocenę, czy postępowanie lekarza było zgodne z zasadami sztuki medycznej.

Świadczenia kompensacyjne z Funduszu Kompensacyjnego Zdarzeń Medycznych. Obowiązek posiadania przez lekarza ubezpieczenia OC

W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości,  pacjent ma możliwość uzyskania rekompensaty z Funduszu Kompensacyjnego Zdarzeń Medycznych. Dzieje się to bez konieczności długotrwałego procesu sądowego.

Ponadto, lekarze i placówki medyczne są zobowiązani do posiadania ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej. Ma ono być w stanie pokryć roszczenia pacjentów wynikające z błędów medycznych. Zgodnie z art. 48 ust. 1 ustawy o zawodzie lekarza i lekarza dentysty, lekarz wykonujący zawód:

• na podstawie umowy o pracę,
• umowy cywilnoprawnej,
• prowadzący działalność gospodarczą

ma obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone przy wykonywaniu czynności zawodowych.

Orzecznictwo

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 7 lutego 2013 r. (sygn. akt I ACa 467/12) dotyczy sprawy z powództwa B. P. przeciwko (…) S.A. w W. oraz Publicznemu Wojewódzkiemu Szpitalowi (…) w C. o zapłatę i ustalenie odpowiedzialności za skutki zabiegu operacyjnego. Sąd Apelacyjny, rozpoznając apelacje pozwanych od wyroku Sądu Okręgowego w Rzeszowie z dnia 22 czerwca 2012 r., zmienił zaskarżony wyrok w następujący sposób:

1. Zasądził od pozwanych solidarnie na rzecz powódki kwotę 100.000 zł tytułem zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami od 19 maja 2009 r., z zastrzeżeniem, że spełnienie świadczenia przez jednego z pozwanych zwalnia drugiego.
2. Zasądził od pozwanych solidarnie na rzecz powódki kwotę 3.617 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego.
3. Nakazał ściągnąć od pozwanych solidarnie na rzecz Skarbu Państwa — Sądu Okręgowego w Rzeszowie kwotę 11.081,55 zł tytułem kosztów sądowych, od których powódka była zwolniona.
4. W pozostałym zakresie apelacje pozwanych zostały oddalone.
5. Koszty postępowania apelacyjnego zniesiono wzajemnie między stronami.

Sąd Apelacyjny uznał, że podczas zabiegu operacyjnego przeprowadzonego u powódki 7 czerwca 2008 r. doszło do uszkodzenia tętnicy biodrowej wspólnej lewej oraz żyły głównej dolnej. Nastąpiło to w wyniku przebicia mięśnia lędźwiowo-biodrowego. Miało to spowodować krwotok i wstrząs krwotoczny. Dolegliwości związane z zaopatrzeniem krwotoku trwały do 30 dni, a jedynym odległym następstwem był krwiak nadtwardówkowy. Kwota zadośćuczynienia została uznana za rażąco wygórowaną przez Sąd Okręgowy i została zmniejszona przez Sąd Apelacyjny do 100.000 zł. Powódka B. P. domagała się zasądzenia:

• 200.000 zł tytułem zadośćuczynienia,
• 18.250,83 zł tytułem odszkodowania,
• 18.480 zł tytułem skapitalizowanej renty za opiekę osób trzecich,
• bieżącej renty uzupełniającej w wysokości 1.200 zł miesięcznie.

Powódka argumentowała, że w wyniku błędnie przeprowadzonego zabiegu operacyjnego doszło do uszkodzenia tętnicy biodrowej wspólnej lewej i żyły głównej dolnej. Miało to spowodować jej dalsze problemy zdrowotne. Pozwani wnieśli o oddalenie powództwa, twierdząc, że kwota zadośćuczynienia została rażąco zawyżona. Ponadto wg nich powódka nie wymagała pomocy osób trzecich w związku z niepożądanym zdarzeniem medycznym. Sąd Okręgowy jednak przyjął, że odpowiednią kwotą zadośćuczynienia jest 200.000 zł, ale Sąd Apelacyjny zmniejszył tę kwotę do 100.000 zł, uznając ją za adekwatną do doznanych przez powódkę cierpień.

Podsumowanie

Uszkodzenie tętnicy podczas operacji to poważne powikłanie, które wiąże się z wieloma aspektami prawnymi i medycznymi. Kluczowe jest tutaj przestrzeganie najwyższych standardów medycznych, prowadzenie rzetelnej dokumentacji oraz przestrzeganie praw pacjenta. W przypadku powikłań pacjent ma prawo dochodzić swoich roszczeń na drodze cywilnej oraz uzyskać pomoc od Rzecznika Praw Pacjenta. Lekarze natomiast muszą być świadomi odpowiedzialności zawodowej i konieczności posiadania odpowiedniego ubezpieczenia.