Badanie RTG to technika obrazowania opierająca się na niewidzialnym promieniowaniu rentgenowskim (promieniowaniu X), które jest emitowane przez specjalną lampę. Emitowana przez aparat rentgenowski wiązka promieni jest pochłaniana przez tkanki w różnym stopniu, w zależności od ich gęstości. W badaniu tym można wykryć zmiany w obrębie układu kostno-stawowego, cechy perforacji lub niedrożności przewodu pokarmowego, guzy, stany zapalne, tętniaka aorty i wiele innych.
Tomografia komputerowa (TK, CT) to metoda diagnostyczna, która umożliwia uzyskanie przekrojów badanego obiektu. Polega na wykonaniu kilku zdjęć przy użyciu promieni rentgenowskich. Obraz jest przesyłany do komputera za pomocą specjalistycznego oprogramowania, co pozwala obejrzeć badane miejsce w technice 2D lub 3D. Jest podstawową metodą diagnostyczną w przypadku poważnych urazów ciała, ale jest też wykorzystywana w takich dziedzinach medycyny jak onkologia czy chirurgia.
Wskazaniami do wykonania badania RTG są m.in.:
Wśród wskazań do wykonania badania tomografii komputerowej należy uwzględnić m.in.:
Promienie rentgenowskie nie pozostają obojętne dla człowieka. W celu uniknięcia niepożądanych skutków prześwietleń nie mogą być wykonywane zbyt często. Duże dawki promieniowania tkanek są szkodliwe, natomiast ich ilość jest bardzo mała przy pojedynczym badaniu. Zbyt duże dawki powodują wiele nieodwracalnych zmian w organizmie człowieka. Jedną z nich może być trwałe uszkodzenie DNA, a nawet powstanie nowotworu.
Skutki nadmiernego lub nieprawidłowego napromieniowania mogą się pojawić nawet zaraz po zakończeniu badania, ale także po kilku godzinach czy kilku dniach. Jeśli po wykonaniu badania rentgenowskiego utrzymuje się złe samopoczucie w postaci osłabienia, zmęczenia senności, należy skonsultować się z lekarzem. Zalecane jest obserwowanie swojego organizmu po wykonaniu badania, aby móc jak najszybciej zareagować i przeciwdziałać. Badania rentgenowskie są niezwykle pomocne w wielu dziedzinach medycyny, jednakże nie można zapominać o szkodliwym działaniu.
W przypadku planowanej diagnostyki znacznie bardziej uważa się na liczenie dawki promieniowania przy badaniu TK. Z badań wynika, że przyjęcie dawki powyżej 100 mSv może wiązać się ze wzrostem ryzyka wystąpienia nowotworu złośliwego. Natomiast pochłonięcie dawki 10 razy wyższej zwiększa o 5% ryzyko zgonu z powodu nowotworu złośliwego. Tomografia i ilość dawki, którą pacjent tego, co jest obrazowane, jaki obszar i jak szczegółowo. Im bardziej szczegółowo, tym większa dawka. Tłumaczenie lekarza, że odmówił wykonania tomografii komputerowej z uwagi na ochronę pacjenta przed promieniowaniem, nie jest prawidłowe. Chyba że dany pacjent ma już za sobą 10 dużych tomografii w danym miesiącu.
Kolejnym zagrożeniem wynikającym z badania tomografii komputerowej są środki kontrastowe. Nie są one bowiem stosowane u każdego pacjenta. Substancje kontrastowe są przydatne w szczególności podczas obrazowania naczyń czy podejrzeniu niektórych typów zmian.
Najważniejszym przeciwwskazaniem do wykonywania badań RTG i badań TK jest ciąża. Konieczne jest bowiem poinformowanie lekarza lub personelu o tej okoliczności, przed wykonaniem badania. U kobiet w ciąży unika się robienia zdjęć rentgenowskich z uwagi na szkodliwe działanie promieniowania rentgenowskiego na płód. Nie zawsze jest to jednak możliwe. Jeżeli wykonanie badania jest konieczne, technik dzięki takiej informacji, zadba o zabezpieczenie brzucha przyszłej mamy specjalnym ołowianym strojem ochronnym.
Przeciwwskazaniami do wykonania badań rentgenowskich są także m.in.: astma, jaskra, cukrzyca, alergia na kontrast, niewydolność krążenia, nerek lub wątroby, nieprawidłowe parametry kreatyniny lub TSH, nadciśnienie.
Nie zaleca się również wykonywania prześwietlenia bez konieczności. Pod wpływem promieniowania uszkodzeniu może ulec nawet cały system krwionośny. Czerwone krwinki, które ulegają napromieniowaniu, często prowadzą do anemii. Natomiast uszkodzenie krwinek białych może prowadzić do osłabienia układu odpornościowego.
Rozbieżności informacyjne wynikają z tego, że jedyne źródło informacji dla lekarza radiologa jest skierowanie, z którym pacjent zgłasza się na badanie. Zazwyczaj umieszczone są tam informacje zdawkowe. W takim przypadku radiolog przegląda wszystkie dostępne projekcje w poszukiwaniu trudnej do określenia patologii, co może wpłynąć na jego skuteczność. Brak wykonania projekcji powoduje brak optymalnego materiału do interpretacji, co zmniejsza szanse na znalezienie patologii.
Rozbieżności techniczne wynikają ze sposobu wykonania badania. Są to czynniki wpływające na mniejszą czytelność zdjęć, np. ustawienie nieodpowiednich warunków. Prawidłowe ustawienie pacjenta również ma duży wpływ na uzyskany obraz. Nieoptymalne ustawienie powoduje, że okolice, które chcemy ocenić, nie są dostatecznie widoczne.
Rozbieżności interpretacyjne wynikają z tego, że radiolog interpretuje obraz inaczej, niż wygląda stan faktyczny. Dla przykładu lekarz nie widzi złamania, bo jest „przesłonięte” przez inne kości albo świeże złamanie opisuje jako przebyte dawno.
Często zdarza się, że radiolodzy posługują się przestarzałym sprzętem, który uniemożliwia wykrycie guzów w organizmie. Prawo nie określa, kiedy sprzęt można uznać za przestarzały. Niemożliwym do zaakceptowania jest fakt, że radiolodzy korzystają przez kilkanaście lat z jednego sprzętu i opracowują na gotowych szablonach co najmniej 30 badań w ciągu dwóch godzin. Przy korzystaniu z gotowych szablonów lekarz może zapomnieć wykasować czegoś, co nie dotyczy danego pacjenta i edytuje tylko te fragmenty, o których zwykle się pamięta.
W podobnej sytuacji okręgowy sąd lekarski nałożył na lekarza radiologa karę nagany i obciążył kosztami procesu. W tym przypadku pacjent miał wykonywane badanie dzień po dniu, a w pierwszym dniu radiolog błędnie opisał wynik. Zadziwiającym bowiem okazał się fakt, że dwa badania, wykonane dzień po dniu, wskazują różne wyniki. Faktem jest, że na takim aparacie obraz jest już słabo widoczny, co nie pozwala na postawienie rzetelnej diagnozy. Przepis art. 90 ustawy o wyrobach medycznych wskazuje, że świadczeniodawca jest obowiązany zapewnić fachową instalację, konserwację aparatury oraz dokumentować okresowe przeglądy.
Doświadczenie radiologa w wykonywaniu i opisywaniu badań ma istotne znaczenie. Bardziej prawdopodobne jest, że doświadczony specjalista będzie w stanie poprawnie opisać badanie i dostrzec wszelkie nieprawidłowości. Lekarze, którzy znają takich radiologów, zazwyczaj kierują pacjentów na badanie właśnie do nich. Prostsze badania RTG często opisują rezydenci, a więc osoby z mniejszym doświadczeniem.
Zgodnie z art. 8 Kodeksu Etyki Lekarskiej lekarz powinien przeprowadzać wszelkie postępowanie diagnostyczne, lecznicze i zapobiegawcze z należytą starannością, poświęcając im niezbędny czas.
Rzeczywisty błąd diagnostyczny ma miejsce, gdy np. złamanie jest obiektywnie widoczne, ale brak jest odzwierciedlenia w opisie badania. Może to wynikać z tego, że radiolog nie widział złamania lub lekarz widział patologię, ale z jakiegoś powodu nie umieścił tej informacji w opisie. Z perspektywy pacjenta nie ma znaczenia, z jakim błędem mamy do czynienia.
Gdy doszło do błędu radiologa w opisie badania obrazowego, to najpewniej mamy do czynienia z naruszeniem praw pacjenta. Samo to jednak nie uprawnia do uzyskania odszkodowania i zadośćuczynienia. Dopiero, jeśli błędny opis radiologa doprowadził do pogorszenia stanu zdrowia pacjenta, można sądownie dochodzić odszkodowania. Taka sytuacja będzie miała miejsce w przypadku, gdy np. źle opisane badanie RTG złamanej kończyny doprowadzi do tego, że pacjent cierpi, poprawy nie ma, a w efekcie tego okazuje się, że musi przebyć skomplikowaną operację przez zastarzałe złamanie.
Za niezauważony błąd medyczny Sąd Apelacyjny w Warszawie przyznał odszkodowanie w kwocie 455 tyś. zł i rentę pewnemu chłopcu od szpitala wojewódzkiego. Chłopiec był poddany badaniu tomografii komputerowej, podczas której radiolog nie zauważył guza w głowie. Wskutek nieustępującego bólu, rodzice zgłosili się z dzieckiem do lekarza po kilku miesiącach na rezonans magnetyczny. Dopiero wtedy lekarze wykryli guza, który im wcześniej leczony, tym mniejsze mógł spowodować spustoszenie. Opóźnienie w jego wykryciu spowodowało, że chłopiec stracił m.in. wzrok.
Wskutek nieprawidłowego opisu badania RTG czy badania TK, które spowodowało pogorszenie stanu zdrowia, możliwe jest dochodzenie zarówno odszkodowania, jak i zadośćuczynienia. Można tu bowiem mówić o ewidentnym naruszeniu praw pacjenta. Niezbędne jest jednak wykazanie wszystkich tych okoliczności, które są poparte dokumentacją medyczną. W takiej sytuacji niezwykle pomocne może okazać się wsparcie profesjonalnego pełnomocnika, który specjalizuje się w błędach medycznych.
Kancelaria Radcy Prawnego dr Tymoteusz Zych w ramach świadczonych usług udzieli pomocy w dochodzeniu Państwa praw związanych z błędami medycznymi.
Zapraszamy do kontaktu pod numerem telefonu 726 003 505.
Skontaktuj się z nami!
Zostaw swój telefon, a oddzwonimy do Ciebie, by udzielić pomocy Tobie lub Twoim bliskim.
Kontakt
Nadmiernie długie leczenie ortodontyczne Nadmiernie długie leczenie ortodontyczne to problem, który dotyka zarówno pacjentów, jak i lekarzy stomatologów specjalizujących się w ortodoncji. Wydłużony czas leczenia może wynikać z wielu przyczyn, takich jak: Niemniej jednak takie […]
Błąd podczas badania klinicznego Błąd medyczny podczas badania klinicznego to niepożądane zdarzenie, które może znacząco wpłynąć na jakość i wyniki badania. W kontekście badań nad nowymi lekami, terapiami czy procedurami medycznymi, precyzyjność i dokładność są kluczowe dla zapewnienia bezpieczeństwa […]
Błąd medyczny przy rozpoznaniu jaskry Co to jest jaskra? Jaskra to grupa chorób, których wspólną cechą jest postępujący zanik nerwu wzrokowego (neuropatia jaskrowa). W przebiegu jaskry może nastąpić całkowita i nieodwracalna utrata wzroku. Wszystkie rodzaje jaskry […]