Brak diagnostyki obrazowej w leczeniu ortodontycznym
Brak przeprowadzenia odpowiedniej diagnostyki obrazowej przed i w trakcie leczenia ortodontycznego może nie tylko prowadzić do powikłań zdrowotnych, ale również stanowić podstawę do odpowiedzialności cywilnej lekarza. W świetle polskiego prawa, każda osoba wykonująca zawód medyczny ma obowiązek dochowania należytej staranności oraz kierowania się aktualną wiedzą medyczną – a diagnostyka obrazowa jest jej integralną częścią.
Czym jest diagnostyka obrazowa w leczeniu ortodontycznym?
Diagnostyka obrazowa obejmuje badania radiologiczne, które pozwalają dokładnie ocenić:
- Ułożenie zębów i ich korzeni,
- Rozwój i położenie zębów zatrzymanych,
- Stan kości szczęki i żuchwy,
- Obecność zmian patologicznych (np. torbieli, resorpcji korzeni),
- Relacje szkieletowe w obrębie czaszki i twarzoczaszki.
Jakie są najczęstsze błędy w leczeniu ortodontycznym?
W leczeniu ortodontycznym, jak w każdej dziedzinie medycyny, mogą występować różnego rodzaju błędy. Te błędy mogą mieć różne przyczyny, w tym brak doświadczenia lub odpowiedniej wiedzy u ortodonty. Mogą nimi też być zaniedbania w opiece pacjenta, błędy w planowaniu i ocenie przypadku oraz czynniki nieprzewidywalne. Niektóre z potencjalnych błędów w leczeniu ortodontycznym:
1. Błędna diagnoza. Nieprawidłowa ocena i diagnoza wady zgryzu lub niewłaściwego ustawienia zębów mogą prowadzić do nieodpowiedniego planu leczenia i złych rezultatów.
2. Niewłaściwy plan leczenia. Niekiedy ortodonci mogą zaplanować niewłaściwy sposób leczenia lub nie przewidzieć koniecznych korekt. Może to prowadzić do niezadowalających efektów.
3. Nieodpowiedni aparat ortodontyczny. Wybór niewłaściwego typu aparatu lub nieprawidłowe ustawienie aparatów może wpłynąć na skuteczność leczenia. Może nawet je pogorszyć.
4. Niedostateczne śledzenie postępów. Regularne wizyty kontrolne u ortodonty są kluczowe.
Należy monitorować postępy leczenia i wprowadzać korekty w planie terapeutycznym. Zaniedbanie kontroli może prowadzić do nieprawidłowych wyników.
5. Nieprzestrzeganie zaleceń pacjenta. Pacjent musi przestrzegać zaleceń dotyczących higieny jamy ustnej i noszenia aparatów. Niedbałość w tym zakresie może opóźnić lub zniekształcić leczenie.
6. Zbyt szybkie lub zbyt długie leczenie. Zarówno zbyt szybkie, jak i zbyt długie leczenie ortodontyczne może mieć negatywny wpływ na zdrowie jamy ustnej i estetykę uśmiechu pacjenta.
7. Brak równowagi między estetyką a funkcją. Ortodonci mogą skupić się na estetyce kosztem właściwej funkcji żucia. Może to wpływać na długoterminowe zdrowie pacjenta.
8. Powikłania i nieprzewidziane reakcje. W niektórych przypadkach mogą wystąpić powikłania. Mogą też wystąpić nieoczekiwane reakcje organizmu.
Brak diagnostyki to naruszenie standardu medycznego
Brak zlecenia badań RTG przed leczeniem ortodontycznym może być uznany za naruszenie standardów sztuki lekarskiej. Zgodnie z orzecznictwem sądów, lekarz nie może zasłaniać się brakiem wiedzy, ponieważ ma obowiązek nieustannie aktualizować swoje kompetencje i stosować się do wytycznych.
Dlaczego brak diagnostyki obrazowej to zagrożenie?
Prowadzenie leczenia ortodontycznego bez badań obrazowych może prowadzić do:
- Przesunięć zębów w nieodpowiednie pozycje,
- Uszkodzenia korzeni zębów (resorpcje),
- Pogorszenia stanu przyzębia,
- Niezauważenia ukrytych patologii (np. zębów zatrzymanych lub zmian w kościach),
- Błędnej diagnozy i niewłaściwego planu leczenia.
Zgodnie z rekomendacjami towarzystw ortodontycznych (np. PTOrt, AAO):
- Przed rozpoczęciem leczenia ortodontycznego należy wykonać co najmniej:
- Zdjęcie pantomograficzne,
- Zdjęcie cefalometryczne (boczne głowy),
- Zdjęcia wewnątrzustne i zewnątrzustne;
- W trakcie leczenia zaleca się wykonywanie kontrolnych badań obrazowych (w zależności od przypadku);
- Po zakończeniu leczenia – kontrolne zdjęcia do oceny wyników i ewentualnej retencji.
Odpowiedzialność za brak diagnostyki obrazowej w leczeniu ortodontycznym
Nieprawidłowości występujące w leczeniu z winy prowadzącego je stomatologa spełniają znamiona błędu medycznego. Często również wiążą się ze złamaniem praw pacjenta. Kwestie te regulowane są przede wszystkim przez Kodeks Cywilny.
Artykuł 444 par. 1 Kodeksu Cywilnego wskazuje, że w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty.
Warto przy tym pamiętać, że zgodnie z art. 6 Kodeksu Cywilnego to na tym, kto wywodzi z faktu skutki prawne ciąży obowiązek wykazania faktu. Oznacza to, że chcąc dochodzić swoich roszczeń, powinniśmy zgromadzić dokumentację medyczną i inne dowody (np. zdjęcia). W sytuacji, gdy ubiegamy się o odszkodowanie, należy również udokumentować wydatki ponoszone z leczeniem.
Poza odszkodowaniem istnieje również możliwość uzyskania zadośćuczynienia, jeżeli skutkiem błędu popełnionego przez ortodontę są szkody niematerialne. Przede wszystkim tyczy się to sytuacji, gdy naruszone zostały w sposób zawiniony prawa pacjenta.
Wyrok Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim, sygn. I C 384/20
Wyrok Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 29 kwietnia 2022 r., sygnatura akt I C 384/20, dotyczy sprawy powódki przeciwko ubezpieczycielowi oraz ortodoncie o zadośćuczynienie i odszkodowanie za nieprawidłowe leczenie ortodontyczne. Sąd zasądził od pozwanych na rzecz powódki kwotę 30.010 zł wraz z ustawowymi odsetkami. Wskazał przy tym na odpowiedzialność solidarną pozwanych.
W uzasadnieniu wyroku sąd wskazał na brak odpowiedniej diagnostyki ortodontycznej jako kluczowy element prowadzący do nieprawidłowego leczenia. Sąd stwierdził, że przed rozpoczęciem leczenia ortodontycznego konieczne jest przeprowadzenie szczegółowej diagnostyki. Należy do niej zaliczyć wykonanie zdjęć RTG pantomograficznego i cefalometrycznego oraz modeli diagnostycznych. Brak tych badań uniemożliwił prawidłową ocenę stanu zębów powódki i zaplanowanie właściwego leczenia.
Pozwany K.W. nie zlecił wykonania tych badań. Skutkowało to niewłaściwym leczeniem, które doprowadziło do powstania zgryzu otwartego oraz resorpcji wierzchołków korzeni zębów. Sąd podkreślił, że brak cefalometrii uniemożliwił przewidzenie stopnia wychylenia siekaczy w trakcie leczenia. Było to kluczowe dla zaplanowania odpowiedniego postępowania ortodontycznego.
Dodatkowo sąd wskazał, że dokumentacja medyczna prowadzona przez pozwanego była niekompletna. Ponadto nie zawierała szczegółowych informacji, co dodatkowo obciążało pozwanego. Sąd uznał, że w wyniku tych zaniedbań powódka doznała znacznych dolegliwości fizycznych i psychicznych, co uzasadniało przyznanie jej zadośćuczynienia.
Na tej podstawie sąd uznał, że pozwani ponoszą odpowiedzialność za szkody wyrządzone powódce na skutek nieprawidłowego leczenia ortodontycznego wynikającego z braku wystarczającej diagnostyki.
Podsumowanie — brak diagnostyki obrazowej w leczeniu ortodontycznym
Brak diagnostyki obrazowej w leczeniu ortodontycznym może prowadzić nie tylko do problemów zdrowotnych, ale również do odpowiedzialności cywilnej lekarza. Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, pacjent ma prawo dochodzić odszkodowania i zadośćuczynienia za błędy wynikające z niewłaściwej diagnostyki lub jej całkowitego pominięcia.
Kancelaria Radcy Prawnego dr Tymoteusz Zych w ramach świadczonych usług pomoże w dochodzeniu Państwa praw na każdym etapie postępowania.
Zapraszamy do kontaktu pod numerem telefonu +48 726 003 505.
