Zgoda pacjenta na zmianę metody leczenia
Zgoda pacjenta na zmianę metody leczenia to jeden z kluczowych elementów praw pacjenta w systemie ochrony zdrowia. Każda ingerencja medyczna, niezależnie od tego, czy dotyczy diagnozy, terapii czy operacji, wymaga świadomej i dobrowolnej zgody osoby leczonej. Zmiana metody leczenia np. wprowadzenie nowego leku, zastosowanie innego zabiegu, czy przejście na bardziej inwazyjną formę terapii, nie może odbywać się bez wyraźnego potwierdzenia ze strony pacjenta.
Czym jest zgoda pacjenta na zmianę metody leczenia?
Zgoda pacjenta oznacza świadome przyjęcie proponowanego sposobu leczenia po wcześniejszym uzyskaniu pełnej informacji od lekarza. W przypadku zmiany metody leczenia lekarz ma obowiązek poinformować pacjenta o:
- Przyczynach zmiany terapii,
- Możliwych korzyściach,
- Potencjalnych skutkach ubocznych,
- Alternatywnych metodach postępowania.
Dlaczego zgoda pacjenta jest tak ważna?
Zgoda pacjenta na zmianę metody leczenia to nie tylko wymóg prawny, ale także element budowania zaufania w relacji lekarz-pacjent. Brak zgody lub jej niewłaściwe uzyskanie może prowadzić do podważenia odpowiedzialności medycznej. Co więcej, świadoma zgoda zwiększa poczucie bezpieczeństwa pacjenta i pozwala na aktywne uczestniczenie w procesie terapeutycznym.
Prawo pacjenta do wyrażenia zgody na udzielenie świadczeń zdrowotnych należy do podstawowych praw pacjenta i gwarantuje poszanowanie jego autonomii. Łączy się bezpośrednio z prawem pacjenta do informacji, ponieważ podstawą świadomej decyzji o leczeniu jest uzyskanie przez pacjenta wiedzy o jego stanie zdrowia i możliwych działaniach terapeutycznych. Pacjent, wyrażając świadomą zgodę, z jednej strony znosi bezprawność podejmowanych wobec niego interwencji medycznych, z drugiej zaś akceptuje ryzyko związane z udzieleniem świadczenia zdrowotnego.
Prawo do wyrażenia zgody stanowi zabezpieczenie pacjenta wobec możliwości naruszania jego dóbr osobistych takich jak wolność. Aby móc podjąć w pełni świadomą decyzję, pacjent musi otrzymać pełną informację o swojej sytuacji zdrowotnej.
Sposób przekazywania informacji oraz odbierania zgody od pacjenta
Istotne jest, aby informacje przekazywane były w sposób odpowiedni dla konkretnego pacjenta. Dostosowanie języka komunikacji oraz słownictwa jest niezwykle istotne w przypadku pacjentów, np. Z otępieniem umiarkowanym lub o głębszym nasileniu, z zaburzeniami świadomości, z objawami zakłócenia czynności psychicznych wpływającymi na ważność oświadczenia woli, ubezwłasnowolnionych częściowo lub całkowicie, małoletnich. W takich przypadkach osoba odbierająca zgodę i udzielająca informacji pacjentowi powinna wziąć pod uwagę stan psychiczny pacjenta, jego wiek czy wykształcenie.
Lekarz powinien przekazać pacjentowi informacje na temat:
- Stanu zdrowia i rozpoznania,
- Proponowanych metod leczenia i innych możliwych do zastosowania,
- Dających się przewidzieć następstwach zastosowania wskazanych metod leczenia albo zaniechania,
- Wynikach leczenia,
- Rokowaniach.
Lekarz powinien także poinformować pacjenta o alternatywnych metodach leczenia, uwzględniając medycynę opartą na faktach, badaniach naukowych. Jeżeli istnieją ku temu możliwości, to pacjent powinien dokonać wyboru pomiędzy dostępnymi, skutecznymi metodami leczenia. Może to być istotne, ponieważ w zależności od konkretnego przypadku, pacjent ze względu np. Na swoje przekonania może być bardziej skłonny do poddania się innej interwencji, nawet bardziej niedogodnej czy mogącej spowodować więcej powikłań.
Udzielenie świadczenia zdrowotnego bez zgody pacjenta na zabieg
Udzielenie świadczenia zdrowotnego bez zgody pacjenta możliwe jest tylko w wyjątkowych sytuacjach.
Kiedy istnieje zagrożenie utraty życia lub zdrowia przez pacjenta, lekarze nie muszą uzyskiwać zgody od samego pacjenta ani innych podmiotów, które ze względu na okoliczności mogą być uprawnione do wyrażenia zgody. W tzw. Stanach nagłych, gdy pacjent wymaga niezwłocznej pomocy lekarskiej, a ze względu na stan zdrowia czy wiek nie może wyrazić zgody, możliwe jest przeprowadzenie badania lub udzielenie świadczenia zdrowotnego, gdy zwłoka groziłaby jemu niebezpieczeństwem utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia.
W każdej innej sytuacji, kiedy stan zdrowia pacjenta na to pozwala, konieczne jest uzyskanie zgody od niego samego albo od innych, uprawnionych w danym przypadku podmiotów.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 14 listopada 2017 roku (V ACa 153/17)
Powódka wniosła o zasadzenie zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wskutek błędu medycznego podczas zabiegu usuwania blizn. Podniosła, że pozwany dopuścił się bezprawnego działania, doprowadzając do uszkodzenia ciała powódki i wywołania rozstroju zdrowia. Zarzuciła, iż nie przeprowadził wywiadu medycznego i nie powiadomił jej o komplikacjach mogących być następstwem wykonanego zabiegu. Następstwem zabiegu były dolegliwości bólowe, a nadto oszpecenie w postaci widocznych, ciemnobrązowych blizn jak po oparzeniach. Ponadto wskazała, że na skutek zabiegu doznała ujemnych przeżyć psychicznych, takich jak: stany depresyjne, uczucie przygnębienia i żalu. Gdyby była świadoma tych negatywnych skutków zabiegu, nigdy by się go nie podjęła. Zdaniem powódki, z uwagi na fakt, iż pozwany nie udzielił jej przystępnej informacji, należy przyjąć, że nie wyraziła zgody na zabieg w rozumieniu art. 31 ust. 1 w zw. Z art. 32 ust. 1 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty.
Sąd Apelacyjny stwierdził, iż to na pozwanym spoczywał ciężar wykazania, że zgoda powódki miała charakter uświadomiony, co zarazem oznacza, że pozwany zobowiązany był wykazać, iż jej wyrażenie zostało poprzedzone wykonaniem obowiązku udzielenia powódce przystępnej informacji. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego (II CR 280/80) wymaganie zgody pacjenta na podjęcie zabiegu operacyjnego wyłącznie dla celów estetycznych jest zachowane tylko wtedy, gdy zostanie on uprzednio dostatecznie poinformowany także — o szczególnych — czyli wszelkich mniej lub bardziej możliwych do przewidzenia — skutkach interwencji chirurgicznej, niestwarzającej dla niego ryzyka wyższego od przeciętnego.
Po zabiegu powódka była zaniepokojona stanem swojego zdrowia, co samo przez się rodzi uzasadnione wątpliwości co do informacji udzielonych powódce przez pozwanego przed zabiegiem odnośnie do negatywnych skutków zabiegu i przebiegu procesu leczenia, a zwłaszcza czy forma, w jakiej informacje te zostały podane, była dla powódki zrozumiała i czy wyrażając zgodę na zabieg, powódka miała świadomość, że zabieg ten polega na wywołaniu termicznego urazu skóry.
Sąd Apelacyjny w Warszawie na skutek apelacji wniesionej przez powódkę zmienił zaskarżony wyrok w części w ten sposób, że zasądził na rzecz powódki kwotę 23 920,01 zł.
Podsumowanie
Prawidłowe wypełnienie obowiązku poinformowania jest konieczne do wyrażenia przez pacjenta prawnie wiążącej zgody na określone postępowanie terapeutyczne. Aprobata pacjenta dokonania zabiegu, uzyskana w sytuacji braku uprzedniego udzielenia mu przystępnej informacji, nie może być traktowana jako zgoda.
Kancelaria Radcy Prawnego dr Tymoteusz Zych w ramach świadczonych usług udzieli pomocy w dochodzeniu Państwa praw w związku z błędem medycznym wskutek braku ekstrakcji zęba.
Zapraszamy do kontaktu pod numerem telefonu 726 003 505.
