Wiele rodzin staje przed trudną sytuacją: lekarze planują wypis pacjenta ze szpitala, a bliscy czują, że to zbyt wcześnie. Chory wciąż słaby, wyniki nie są dobre, a w domu nie ma zapewnionej opieki. Czy można coś z tym zrobić?
Tak – w określonych przypadkach można zatrzymać wypis pacjenta ze szpitala. Wymaga to jednak szybkiego działania, powołania się na odpowiednie przepisy i udokumentowania ryzyka dla zdrowia lub życia pacjenta.
Kto decyduje o wypisie ze szpitala?
O tym, czy pacjent może zostać wypisany ze szpitala, decyduje lekarz prowadzący. Ma on obowiązek działać zgodnie z aktualną wiedzą medyczną i z należytą starannością. Mówią o tym przepisy:
- art. 6 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (UPP) – świadczenia muszą odpowiadać wymaganiom aktualnej wiedzy medycznej,
- art. 8 UPP – świadczenia muszą być udzielane z należytą starannością,
- art. 30 ustawy o zawodach lekarza (UoZL) – lekarz ma obowiązek udzielić pomocy w razie zagrożenia życia lub zdrowia.
Oznacza to, że jeśli wypis pacjenta może spowodować pogorszenie stanu zdrowia, lekarz nie powinien go wypisywać. Czasem jednak w praktyce decyzje o wypisie zapadają zbyt szybko np. z powodu braku miejsc, presji czasu lub błędnej oceny stanu chorego.
Czy pacjent może sam zażądać wypisu?
Tak – pacjent może zażądać wypisu na własne życzenie, ale tylko wtedy, gdy jest w stanie świadomie podjąć taką decyzję (rozumie skutki opuszczenia szpitala).
Jeżeli pacjent nie jest w pełni świadomy lub jego decyzja może prowadzić do zagrożenia życia, lekarz ma prawo (a czasem obowiązek) nie zgodzić się na wypis.
Nie można jednak zatrzymać każdego pacjenta „na siłę”. Przepisy przewidują konkretne sytuacje, w których szpital ma prawo zatrzymać pacjenta mimo jego sprzeciwu.
Kiedy można zatrzymać pacjenta w szpitalu?
1. Zagrożenie życia lub zdrowia
Jeśli lekarz stwierdzi, że opuszczenie szpitala grozi życiu lub zdrowiu, może odmówić wypisu. To sytuacje, w których pacjent:
- ma niestabilne ciśnienie, tętno, poziom cukru,
- świeżo przebył zabieg, wymaga dalszej obserwacji,
- ma wyniki wskazujące na infekcję lub pogarszanie się stanu zdrowia.
2. Choroby psychiczne
Na podstawie ustawy o ochronie zdrowia psychicznego, osoba może być przyjęta lub pozostawiona w szpitalu bez zgody, jeśli:
- stanowi bezpośrednie zagrożenie dla siebie lub innych,
- nie jest zdolna do świadomego wyrażenia zgody,
- wymaga natychmiastowej pomocy psychiatrycznej.
3. Choroby zakaźne
Zgodnie z ustawą o zapobieganiu i zwalczaniu chorób zakaźnych, pacjent może zostać objęty obowiązkową hospitalizacją lub izolacją, jeśli istnieje ryzyko zakażenia innych.
4. Małoletni lub osoby niezdolne do świadomej decyzji
Jeśli pacjent:
- jest dzieckiem,
- ma otępienie, demencję, ciężką depresję lub zaburzenia świadomości,
lekarz może zastosować tzw. zgodę zastępczą (uzyskaną od opiekuna prawnego lub sądu), a w nagłych przypadkach udzielić świadczenia bez zgody (art. 33 UoZL).
Co zrobić, gdy lekarz planuje wypis, a rodzina się nie zgadza?
1. Porozmawiaj z lekarzem
Zacznij od spokojnej rozmowy z lekarzem prowadzącym. Poproś o jasne uzasadnienie decyzji o wypisie i o wpisanie tej informacji do dokumentacji medycznej.
Jeśli pacjent ma niestabilne parametry lub potrzebuje dalszej opieki – poproś o odroczenie wypisu o 24–48 godzin.
2. Złóż pisemny wniosek o wstrzymanie wypisu
Przygotuj krótkie pismo (najlepiej na piśmie), w którym wskażesz:
- dane pacjenta,
- powody, dla których uważasz wypis za przedwczesny (np. wysokie CRP, brak opieki domowej, brak kontroli specjalistycznej),
- prośbę o odroczenie wypisu i dołączenie pisma do dokumentacji medycznej.
3. Skontaktuj się z Rzecznikiem Praw Pacjenta
W praktyce interwencja Rzecznika Praw Pacjenta (RPP) często powoduje, że szpital ponownie analizuje sytuację pacjenta.
4. Złóż wniosek do sądu opiekuńczego
W sytuacjach nagłych można wystąpić do sądu rodzinnego (wydział opiekuńczy) o wydanie zgody zastępczej.
Jakie błędy popełniają szpitale?
Najczęstsze błędy, które można wykorzystać w argumentacji:
- wypis bez pełnej diagnozy lub ustabilizowania stanu pacjenta,
- brak konsultacji specjalistycznej mimo wskazań,
- brak planu dalszego leczenia i kontroli po wypisie,
- zignorowanie ryzyka domowego (brak opieki, brak sprzętu, brak możliwości transportu).
W takich przypadkach szpital może ponosić odpowiedzialność za przedwczesny wypis, jeśli doprowadził on do szkody zdrowotnej pacjenta (np. pogorszenia stanu, powikłań, ponownej hospitalizacji).
Dokumentacja medyczna – Twój najważniejszy dowód
Pamiętaj, by:
- żądać kopii dokumentacji medycznej (art. 26–30 UPP),
- prosić o kopię epikryzy i wyników badań,
- zapisywać rozmowy i decyzje personelu (data, nazwisko, stanowisko, treść).
To właśnie dokumentacja jest kluczem, jeśli w przyszłości okaże się, że wypis był zbyt wczesny.
Orzecznictwo
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 15 kwietnia 2015 r., sygn. akt I ACa 565/14
Do powikłań w leczeniu powódki mogło dojść także w przypadku jej prawidłowego leczenia, lecz przedwczesne wypisanie powódki do domu, niepodawanie leku dożylnie w czasie pobytu w szpitalu i w domu, brak ciągłej, fachowej obserwacji rany przez cały okres do czasu zdjęcia szwów zmniejszył szanse powódki na prawidłowe wyleczenie.
Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
Czy mogę zatrzymać wypis pacjenta ze szpitala na własną rękę?
Nie. Decyzję podejmuje lekarz, ale możesz wnioskować o odroczenie i złożyć sprzeciw do RPP lub wniosek do sądu.
Czy Rzecznik Praw Pacjenta może cofnąć decyzję lekarza?
Nie bezpośrednio, ale może zażądać wyjaśnień od szpitala i wpłynąć na decyzję. W praktyce wiele interwencji kończy się przedłużeniem hospitalizacji.
Co jeśli pacjent jest dorosły, ale nieświadomy (np. z otępieniem)?
Wtedy decyzję o wypisie powinien podjąć opiekun prawny lub sąd opiekuńczy. Lekarz może zatrzymać pacjenta w trybie nagłym, jeśli istnieje zagrożenie życia.
Czy można pozwać szpital za przedwczesny wypis?
Tak – jeśli udowodnisz, że naruszono standard medyczny (art. 6 i 8 UPP) i że doszło do szkody. Najczęściej konieczna jest opinia biegłego.
Podsumowanie
Zbyt wczesny wypis ze szpitala to sytuacja, która może być realnym zagrożeniem dla życia i zdrowia pacjenta.
Dlatego warto znać swoje prawa i działać szybko:
- Porozmawiaj z lekarzem i poproś o odroczenie wypisu.
- Złóż pisemny wniosek o wstrzymanie wypisu i dołącz go do dokumentacji.
- Skontaktuj się z Rzecznikiem Praw Pacjenta.
- W razie potrzeby złóż wniosek do sądu opiekuńczego.
Dobrze przygotowane pismo i jasne wskazanie ryzyka medycznego często wystarczają, by szpital zmienił decyzję i pozostawił pacjenta pod opieką.
Kancelaria specjalizująca się w prawie medycznym może pomóc w zatrzymaniu wypisu ze szpitala pacjenta, przygotować niezbędne dowody i reprezentować pacjenta w postępowaniu przedsądowym lub sądowym.
Zapraszamy do kontaktu pod numerem: 726 003 505.
