Wystąpienie ankylozy w toku leczenia ortodontycznego
Ankyloza zębów to poważne powikłanie, które może wystąpić w trakcie lub po zakończeniu leczenia ortodontycznego. Polega na patologicznym zrośnięciu się korzenia zęba z kością wyrostka zębodołowego, co uniemożliwia jego prawidłowy ruch podczas przesuwania zębów aparatami ortodontycznymi. Choć ankyloza nie należy do częstych zjawisk, jej wystąpienie może znacząco wpłynąć na przebieg i skuteczność terapii.
Czym jest ankyloza zęba?
Ankyloza to stan, w którym dochodzi do zaniku ozębnej (więzadła przyzębnego) i bezpośredniego połączenia cementu korzeniowego z kością. W efekcie ząb traci swoją naturalną elastyczność i zdolność do przemieszczania się pod wpływem sił ortodontycznych. Najczęściej dotyczy zębów po urazach lub tych, które wcześniej były leczone endodontycznie.
Przyczyny wystąpienia ankylozy w leczeniu ortodontycznym
Do najczęstszych przyczyn rozwoju ankylozy w czasie leczenia ortodontycznego:
- Urazy mechaniczne zęba lub ozębnej,
- Zbyt duże siły ortodontyczne stosowane podczas przesuwania zębów;
- Wcześniejsze leczenie kanałowe lub resorpcje korzeni,
- Zaburzenia rozwojowe i genetyczne,
- Procesy zapalne w obrębie przyzębia.
Warto podkreślić, że wczesne rozpoznanie ankylozy pozwala uniknąć poważnych komplikacji i skrócić czas leczenia ortodontycznego.
Objawy i diagnostyka ankylozy
Objawy ankylozy mogą być mało charakterystyczne, dlatego kluczowa jest dokładna diagnostyka radiologiczna i kliniczna. Do typowych oznak należą:
- Brak ruchomości zęba podczas aktywacji aparatu;
- „Metaliczny” dźwięk przy opukiwaniu zęba;
- Spowolnione lub zatrzymane przesuwanie zębów;
- Zmiany widoczne w zdjęciach RTG – brak szczeliny ozębnej, bezpośredni kontakt korzenia z kością.
W diagnostyce ankylozy wykorzystuje się m.in. zdjęcia CBCT, które pozwalają ocenić stopień zrośnięcia zęba z kością.
Leczenie ankylozy podczas terapii ortodontycznej
Leczenie ankylozy zależy od jej rozległości i lokalizacji. W przypadkach częściowych możliwe jest zastosowanie chirurgicznej luksacji zęba lub dekoronacji w celu zachowania estetyki i funkcji. W cięższych przypadkach konieczna bywa ekstrakcja zęba i późniejsze leczenie implantologiczne lub protetyczne.
Ważnym elementem terapii jest również współpraca między ortodontą, chirurgiem stomatologicznym i periodontologiem, co pozwala na dobranie najbardziej skutecznego planu postępowania.
Z punktu widzenia medycznego ortodonta oraz współpracujący z nim lekarze powinni działać zgodnie z aktualną wiedzą medyczną i zasadami sztuki stomatologicznej.
Zgodnie z art. 4 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty — lekarz dentysta ma obowiązek „wykonywać zawód zgodnie ze wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej, dostępnymi mu metodami i środkami zapobiegania, rozpoznawania i leczenia chorób, zgodnie z zasadami etyki zawodowe
Powikłania i ryzyka dla pacjenta
Powikłanie w postaci ankylozy może skutkować:
- Zatrzymaniem ruchu zęba mimo aktywacji aparatu;
- Koniecznością wydłużenia leczenia ortodontycznego;
- Koniecznością zabiegu chirurgicznego lub protetycznego;
- Możliwością pogorszenia funkcji zgryzu (np. Dysfunkcja stawu skroniowo-żuchwowego), estetyki, co może powodować szkodę finansową i emocjonalną dla pacjenta.
Odpowiedzialność lekarza dentysty i kliniki
W przypadku, gdy powikłanie jest wynikiem działania lub zaniechania lekarza dentysty albo ortodonty, pacjent może mieć prawo dochodzić roszczeń z tytułu błędu medycznego lub nienależytego wykonania świadczenia. Dla odpowiedzialności cywilnej konieczne jest spełnienie przesłanek: winy (działanie lub zaniechanie sprzeczne z wiedzą medyczną), szkoda (uszczerbek na zdrowiu lub szkoda majątkowa) oraz adekwatny związek przyczynowy między działaniem i szkodą.
Przykładowo, jeżeli ortodonta nie wykonał należytej diagnostyki (np. Pominięto zdjęcie CBCT, nie oceniono ryzyka ankylozy) lub zastosował nadmierne siły bez kontroli, co doprowadziło do zankylowania zęba — może to stanowić podstawę roszczeń pacjenta.
Orzecznictwo — wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 19 kwietnia 2017 r. (I ACa 42/17)
Powódka, przychodząc do pozwanej, miała już rozpoznaną wadę ortodontyczną w postaci zgryzu głębokiego i tyłozgryzu. Powódka nie podejmowała leczenia ortodontycznego przed zgłoszeniem się do pozwanej. Podczas pierwszej wizyty powódce zaproponowano założenie licówek, mostu i podniesienie zgryzu. Pozwana nie poinformowała powódki o możliwych skutkach leczenia lub ryzyku z nim związanym. Leczenie u pozwanej nie było poprzedzone wykonaniem badań radiologicznych ani leczeniem przedprotetycznym.
Zaniechania, których dopuściła się pozwana, doprowadziły do niepełnego, a przez to nieprawidłowego zdiagnozowania powódki przed dalszymi zabiegami. W szczególności nie została przeprowadzona przez pozwaną analiza zwarcia u powódki, co skutkowało zastosowaniem pracy protetycznej, której powódka nie była w stanie zaadaptować, to zaś wywołało dolegliwości bólowe. Zgodnie z opinią biegłej, prawidłowa diagnoza oraz zastosowanie leczenia przedprotetycznego pozwoliłyby określić plan leczenia i przekazać go do akceptacji powódki. Pozwoliłoby to z dużym prawdopodobieństwem uniknąć konieczności leczenia naprawczego.
Sąd zasądził na rzecz powódki kwotę 47 357,93 zł tytułem odszkodowania za nieprawidłowo przeprowadzone postępowanie diagnostyczno-lekarskie.
Podsumowanie — ankyloza w toku leczenia ortodontycznego
Ankyloza w leczeniu ortodontycznym to rzadkie, ale poważne powikłanie, które może znacznie utrudnić osiągnięcie planowanych efektów. Wczesne rozpoznanie, właściwa diagnostyka oraz interdyscyplinarne podejście do leczenia pozwalają skutecznie ograniczyć jej negatywne skutki i zachować zdrowie, oraz estetykę uśmiechu pacjenta.
Kancelaria specjalizująca się w prawie medycznym może pomóc w ocenie, czy doszło do błędu stomatologicznego, przygotować niezbędne dowody i reprezentować pacjenta w postępowaniu przedsądowym lub sądowym.
Zapraszamy do kontaktu pod numerem: 726 003 505.
