Diagnostyczny błąd medyczny jest niczym innym jak postawieniem przez lekarza błędnej diagnozy co do stanu zdrowia pacjenta

Błąd diagnostyczny, szczególnie taki w wyniku którego dochodzi do opóźnionego wdrożenia leczenia może dać pacjentowi podstawy do dochodzenia odszkodowania. 

Naturalnie, każda sprawa, pomimo podobieństw w stanie faktycznym różni się detalami. To one świadczą o finalnej wysokości odszkodowania. Szczególne znaczenie ma skutek opóźnionej diagnostyki. Jeżeli w wyniku błędnej diagnozy choroba pacjenta rozwinęła się do innego stadium,  a możliwe metody leczenia uległy zmianie, pacjentowi należy się rekompensata. 

50.000 zł. zadośćuczynienia otrzymała pacjentka wskutek błędnej diagnozy nowotworu. Błędne rozpoznanie nie wpłynęło na sposób leczenia. 

Ponad 400.000 zł. zadośćuczynienia i niemal 15.000 zł. odszkodowania sąd przyznał poszkodowanemu wskutek błędnego opisania badania tomografii komputerowej.

Błędna diagnoza spowodowała powiększenie się guza i uszkodzenie narządu wzroku.

O szczegółach ww. spraw poniżej. 

Wyróżniamy dwa rodzaje diagnostycznego błędu medycznego. 

  • błędne przyjęcie i rozpoznanie innego stanu chorobowego aniżeli ten, na który pacjent cierpi,
  • nieprawidłowe rozpoznanie prawidłowego stanu zdrowia, gdy pacjent wymaga leczenia

W przepisach prawa brak jest co prawda legalnej definicji błędu medycznego, tym bardziej błędu diagnostycznego.

Orzecznictwo jednak ugruntowało to pojęcie jako błąd w rozpoznaniu. 

Błąd diagnostyczny, w przypadku poprzedzenia zabiegu operacyjnego badaniami może odnosić się do każdego z etapu tych badań.

W konsekwencji błąd diagnostyczny doprowadzi do niewłaściwej decyzji o przeprowadzeniu zabiegu operacyjnego lub o zakresie takiego zabiegu. (wyrok SN w sprawie o sygn. akt IV CSK 64/13).

Sąd Okręgowy w Świdnicy w wyroku w sprawie o sygn. akt  I C 1827/17 sformułował następującą tezę: błąd diagnostyczny jest błędnym nierozpoznaniem stanu zdrowia pacjenta. 

Ustalenie odpowiedzialności lekarzy wymaga zbadania, czy błędna diagnoza była usprawiedliwiona objawami występującymi u pacjenta. Sąd pod uwagę bierze także, czy szkoda pacjenta wynikła z przyczyn zawinionych przez lekarza, min. przez:

  • zaniechanie przeprowadzenia badań,
  • błędne odczytanie wyników badań,
  • brak omówienia choroby pacjenta z konsylium lekarzy.

Przykłady diagnostycznych błędów medycznych:

Najczęściej diagnostyczny błąd medyczny popełniają lekarze chirurdzy. Sądy rozpatrują wiele spraw związanych z błędną diagnozą zapalenia wyrostka robaczkowego. 

Lekarze często popełniają błędy wobec pacjentów cierpiących na choroby serca.  

Błąd medyczny może dotyczyć rozpoznania zapalenia mięśnia sercowego. 

Duża liczba pacjentów zaopatrywanych w ramach SOR cierpi z powodu błędnej diagnozy, pomimo urazu lub choroby nie są kierowani do dalszego leczenia w poradniach. 

Sąd rozpoznaje także sprawy o błąd lekarski w związku z pacjentkami szpitalnych oddziałów ginekologiczno-położniczych. Często odpowiedzialność  związana jest z nierozpoznaniem bądź fałszywym rozpoznaniem ciąży. 

Błąd diagnozy nie zawsze jednak powiązany jest z poważnymi schorzeniami, może dotyczyć także leczenia przeziębienia czy grypy. 

Najpoważniejsze konsekwencje błędu diagnostycznego będą dotyczyły działania, których skutek będzie wpływał na leczenia stanów nagłych. 

Wymownym przykładem skutków błędu diagnostycznego są błędy w rozpoznaniu choroby nowotworowej. 

Choroby nowotworowe są szczególnie szybko postępujące. Niekiedy nawet krótki czas w opóźnieniu właściwej diagnozy może rodzić katastrofalne skutki. 

Pewnych problemów nastręczają także rokowania co do stanu zdrowia pacjentów onkologicznych. Opinie biegłych sądowych pokazują, że często nie można z wystarczającym prawdopodobieństwem wykazać, jak błąd medyczny wpłynął na możliwości leczenia pacjenta. 

Niemniej jednak nawet błędna diagnoza, która bezpośrednio nie wpływa na sposób leczenia rodzić będzie odpowiedzialność lekarza.

Skutkować też będzie możliwością dochodzenia odszkodowania.

Pacjentce szpitala nie przeprowadzono właściwej diagnostyki przez co nie rozpoznano nowotworu.

W 2005r. pacjentka zgłosiła się do szpitala z powodu utrzymujących się:

  • kaszlu,
  • odkrztuszania zielonej plwociny,
  • gorączki,
  • biegunki,
  • krwawych stolców.  

W ocenie biegłych sądowych w sprawie o sygn. akt I ACa 1165/12 powyższe objawy są właściwe dla nowotworu jelita grubego. 

Lekarze pozwanego szpitala nie przeprowadzili właściwych badań, do których należało:

  • badanie per rectum,
  • endoskopowe pobranie wycinka jelita,
  • wywiad medyczny. 

W 2009r. pacjentka ponownie stawiła się do szpitala z powodu wzmożonych dolegliwości. Na podstawie przeprowadzonych badań postawiono rozpoznanie nowotworu jelita grubego w II stadium. 

W ocenie sądu, na podstawie opinii biegłych nie można było ustalić, czy w trakcie leczenia w 2005r. pacjentka chorowała na nowotwór. Z dużym prawdopodobieństwem sąd ustalił jednak, że objawy wynikające z dokumentacji medycznej wskazywały na stan chorobowy. Sąd orzekł, że lekarze popełnili wówczas błąd medyczny.

Zgodnie z aktualną wiedzą medyczną opóźnione rozpoznanie nie spowodowało jednak zmiany sposobu leczenia. 

Według wytycznych Polskiego Towarzystwa Onkologicznego niezależnie od stopnia zaawansowania choroby leczenie wymaga resekcji i radioterapii. 

Niemniej jednak w niniejszej sprawie sąd orzekł o odpowiedzialności lekarzy za błąd medyczny w rozpoznaniu, zasądził 50.000 zł zadośćuczynienia. Istotna argumentacja w tej sprawie wskazuje, że:

” wcześniejsza diagnoza zwiększa szanse przeżycia i wpływa korzystnie na przebieg procesu leczenia”.  Na mocy art. 445 § 1 k.c. należy więc rozpatrywać sytuację pacjentki jako krzywdę, która skutkuję nabyciem prawa do zadośćuczynienia. 

W dalszej części uzasadnienia czytamy, że:

„dokonując oceny rozmiaru szkody niemajątkowej należy mieć na uwadze, że każde zmniejszenie szansy na zachowanie życia i pozytywny wynik leczenia wpływa na kondycję psyczhiczną chorego, zwiększając jego objawy i wiarę w powodzenie”.

Sprawa o syn. akt I ACa 253/18

Małoletni pacjent doznał urazu głowy, niezwłocznie trafił do szpitala gdzie wykonano badanie tomografii komputerowej. Radiolog sporządzający opis nie stwierdził jakichkolwiek zmian patologicznych w obrazie. 

W toku dalszego leczenia, pomimo zgłaszanych objawów, tj. bólu głowy, nudności, problemów ze wzrokiem wdrożono wyłącznie leczenie farmakologiczne. 

Po roku od pierwszego badania, z uwagi na nieustające objawy pacjent udał się na badanie MRI, które uwidoczniło guza uciskającego struktury mózgowia. Wykonano pilną operację celem ratowania życia. 

Zgodnie z uzasadnieniem wyroku, na podstawie opinii biegłych, w wykonanym badaniu TK guz był widoczny. Radiolog opisujący badanie popełnił diagnostyczny błąd medyczny.

Błędny opis obrazu TK skutkował opóźnionym wdrożeniem właściwego leczenia.

Wskutek nierozpoznania guza u poszkodowanego doszło do niedoczynności przysadki mózgowej w efekcie czego organizm nie wytwarza hormonu wzrostu oraz testosteronu. Naciekający na nerwy guz spowodował także znaczne uszkodzenie wzroku.

W ocenie sądu stan osoby poszkodowanej był całkowitym i bezpośrednim następstwem błędnego opisu obrazu TK. 

W niniejszej sprawie poszkodowany otrzymał:

  • 455.000 zł. zadośćuczynienia,
  • 14.660 zł. odszkodowania,
  • 755 zł. tytułem renty na zwiększone potrzeby. 

Miarkując wysokość zadośćuczynienia za błąd medyczny wzięto pod uwagę:

  • wiek poszkodowanego,
  • trwały uszczerbek na zdrowiu, 
  • brak przyczynienia ze strony pacjenta, 
  • czas i stopień trwania cierpień.

Odszkodowanie oraz renta zostały ustalone w oparciu o przedstawione przez poszkodowanego dokumenty. 

Pacjent szpitala w Łodzi stracił kończynę dolną- w ocenie sądu odpowiedzialność lekarzy jest bezsporna

Poszkodowany pacjent doznał urazu kończyny dolnej w związku z wypadkiem przy pracy- czytamy w uzasadnieniu wyroku sądu. Następnie został przetransportowany do jednego z łódzkich szpitali, pobyt tam zakończył się amputacją nogi, której można było uniknąć. 

Z ustalonego stanu faktycznego wynika, że działania lekarzy nie były zgodne z przepisami prawa. Biegły sądowy wskazał, że pacjent został błędnie diagnozowany, a nawet naoczne badanie stanu zdrowia pozwoliłoby postawić właściwe rozpoznanie.

Błąd medyczny był bardzo łatwy do uniknięcia– znalazło się w opinii biegłego. 

Przytoczona sprawa jest niestety książkowym przykładem błędu diagnostycznego, którego skutki dla osoby poszkodowanej są opłakane. Błędy w działaniach lekarzy, według opinii biegłych sądowych,  polegały na:

  • braku wykonania badań naczyniowych pomimo, że okoliczności zdarzenia wskazywały na możliwości poważanego uszkodzenia kończyn dolnych,
  • nieprzewidzeniem możliwości uszkodzenia tętnic kończyny dolnej, 
  • błędnej wiedzy lekarzy- w ocenie biegłych specjalistów z zakresu chirurgii i chirurgi naczyniowej ” w rozwiniętym etapie ostrego niedokrwienia obraz kliniczny jest typowy”. Do postawienia diagnozy nie są więc potrzebne żadne specjalistyczne badania diagnostyczne. 

Wskazane błędy i nieprawidłowości w diagnostyce doprowadziły do opóźnienia  leczenia. 

Skutkiem błędu w diagnozie była konieczność amputacji kończyny, która gdyby lekarze podjeli właściwe decyzje w kwestii leczenia, wciąż byłaby integralną częścią ciała pacjenta. 

Popełniony przez lekarza błąd medyczny nie zawsze skutkuje jego odpowiedzialnością cywilną

Dopiero szczegółową analiza pozwoli ustalić czy błąd medyczny rodzi wskazaną w przepisach odpowiedzialność lekarza lub szpitala. 

Wynik powinien wykazać, że niewłaściwe rozpoznanie doprowadziło do opóźnienia niezbędnej terapii.

Wyłącznie wówczas pomiędzy skutkami błędu medycznego a negatywnym stanem pacjenta zachodzić będzie związek przyczynowo-skutkowy rodzący odpowiedzialność cywilną lekarza.

Sam błąd diagnostyczny o ile może skutkować odpowiedzialnością lekarza, o tyle nie zawsze  będzie powiązany z  powstaniem obowiązku naprawienia szkody.

Odpowiedzialność lekarza na podstawie kodeksu cywilnego jest odpowiedzialnością na zasadzie winy

Błąd medyczny będzie skutkował odpowiedzialnością lekarza wówczas, gdy wystąpi obiektywny i subiektywny aspekt niewłaściwości jego postępowania.

Wspomniany powyżej element obiektywny to nic innego jak naruszenie ugruntowanych w wiedzy medycznej zasad postępowania. Subiektywna ocena zaś dotyczy zachowania przez lekarza wymaganej staranności.

Lekarz, który w świetle ustaleń faktycznych popełnił diagnostyczny błąd medyczny nie ponosi odpowiedzialności za jego skutki w sferze zdrowia pacjenta, jeżeli działanie to cechuje wysoka staranność.

Zarówno lekarze jak i pozostali pracownicy służby zdrowia powinni przedsięwziąć wszelkie działania lecznicze, które w danych okolicznościach są konieczne i możliwe.

Nie należy jednak uzależniać odpowiedzialności tych osób od przekonania, że powinni być nieomylni w swoich działaniach leczniczych.

W jaki sposób pacjent może dokonać oceny czy postępowanie lekarza było obiektywnie i subiektywnie właściwe?

Z uwagi na zagadnienia wymagające specjalistycznej wiedzy medycznej ocena prawidłowości postępowania lekarza może nastręczać wielu problemów. Z pomocą pacjentowi przychodzą:

  • orzeczenia sądowe w sprawach o zbliżonym stanie fatycznym
  • opinie biegłych lekarzy
  • wytyczne krajowych oraz europejskich towarzystw medycznych
  • opracowania naukowe, których tematyka dotyczy szeroko rozumianych błędów medycznych oraz rynku zdrowia 
  • sprawy z podobnym stanem faktycznym, w których pacjent uzyskał odszkodowanie lub zadośćuczynienie 

Czy pacjent może domagać się odszkodowania za błąd diagnostyczny?

Odpowiedzialność lekarza, czy też szeroko rozumianego szpitala za szkodę wynikłą wskutek nieprawidłowej diagnozy, obejmuje kompleksowe naprawienie szkody.

Pacjent może żądać zarówno odszkodowania jak i zadośćuczynienia, a w określonych przypadkach także renty. 

Popełniony przez lekarza błąd medyczny jest szczególnie groźny, gdy skutkuje opóźnieniem wdrożenia właściwej terapii

Błędnie postawiona diagnoza przez lekarza nie zawsze oznacza jego odpowiedzialność za błąd medyczny. Pod uwagę należy wziąć skutek, jaki ma ona dla zdrowia pacjenta. 

Jeżeli błąd medyczny będzie przyczyną opóźnienia bądź niewdrożenia właściwej terapii, to wówczas odpowiedzialność lekarza jest bezspora.  

Skutki jego zachowania mogą mieć katastrofalne znaczenie dla zdrowia pacjenta.

Mamy wówczas do czynienia z błędem terapeutycznym, który jest następstwem błędu diagnostycznego. 

Prawnicy kancelarii TZLAW dzięki swojemu doświadczeniu pomogą Państwu w pociągnięciu do odpowiedzialności lekarzy winnych popełnienia błędu medycznego.

Analiza sprawy pozwoli nam także na wywalczenie należnego odszkodowania i zadośćuczynienia. 

Tymoteusz Zych

Tymoteusz Zych

Radca prawny, doktor nauk prawnych.

Skontaktuj się z nami!

Zostaw swój telefon, a oddzwonimy do Ciebie, by udzielić pomocy Tobie lub Twoim bliskim.

Kontakt