Odpowiedzialność karna za hejt wobec osoby prawnej 

Hejt definiuje się jako obrażanie, ośmieszanie czy poniżanie innych w internecie. Jest to jedna z form cyberprzemocy. Choć kodeks karny nie posługuje się tym pojęciem, nie oznacza to, że hejterzy pozostają bezkarni. Wręcz przeciwnie, nie tylko hejt wobec osób fizycznych, ale także hejt wobec osób prawnych grozi poważnymi konsekwencjami prawnymi.

Hejt jako zniesławienie — odpowiedzialność karna hejtera

Polskie prawo przewiduje możliwość dochodzenia odszkodowania i zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych zarówno osób fizycznych, jak i osób prawnych.

Odrębnie od prawa cywilnego, toczy się w przestrzeni publicznej debata związana z postulatami wprowadzenia do kodeksu karnego przestępstwa „mowy nienawiści” – czyli penalizacji tzw. hejtu.

Jeżeli jednak przyjrzeć się definicji hejtu, powszechnie rozumianemu jako obrażanie, ośmieszanie czy poniżanie innych, najczęściej w internecie, bez problemu można odnaleźć w kodeksie karnym przestępstwa, których znamiona hejt wypełnia.

Hejt w kodeksie karnym

Zgodnie z art. 212 § 1 kodeksu karnego (k.k.), kto pomawia inną osobę, grupę osób, instytucję, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej o takie postępowanie lub właściwości, które mogą poniżyć ją w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.

Art. 212 § 1 k.k. reguluje zatem przestępstwo zniesławienia. Definicja zawarta w tym przepisie nie pozostawia wątpliwości, że znaczna część zachowań hejterskich może być penalizowana właśnie jako zniesławienie.

Zniesławienie przez hejtera w internecie

Kodeks karny przewiduje także wersję kwalifikowaną przestępstwa zniesławienia. Przestępstwo w wersji kwalifikowanej to wersja przestępstwa, za które grozi surowsza kara. 

Jeżeli sprawca dopuszcza się zniesławienia za pomocą środków masowego komunikowania, a więc m.in. w internecie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo karze pozbawienia wolności do roku.

W przypadku zniesławienia (hejtu) surowsza kara, obejmująca nawet pozbawienie wolności, przewidywana jest, gdy do zniesławienia dochodzi np. w telewizji, radiu, a nawet na portalu internetowym.

Czy można zatem pójść do więzienia za hejt? Tak, jest to możliwe!

Czy jest odpowiedzialność karna za zniesławienie osoby prawnej?

Sprawca czynu zniesławienia powinien obawiać się odpowiedzialności karnej, niezależnie od tego wobec kogo popełnił czyn.

Kodeks karny nie pozostawia wątpliwości, że katalog podmiotów wobec których przestępstwo zniesławienia jest karalne jest bardzo szeroki. 

Prawo obejmuje w tym zakresie:

• osoby fizyczne,
• grupę osób,
• instytucję,
• osobę prawną,
• jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej.

Oznacza to, że ofiarą hejtu w postaci zniesławienia może być także przedsiębiorstwo, firma albo spółka. 

Kiedy hejt to zniesławienie?

Znamieniem przestępstwa zniesławienia jest zachowanie sprawcy polegające na pomawianiu.

Sprawca przypisuje pomawianemu coś, co jest oceniane negatywnie i co w konsekwencji może doprowadzić do jego poniżenia w opinii publicznej lub może narazić go na utratę zaufania potrzebnego do danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności.

Niemniej, nie każde tego typu zachowanie będzie przestępstwem.

O karalności czynu nie decyduje subiektywne poczucie pokrzywdzonego, lecz wyłącznie ocena obiektywna. Do zniesławienia dojdzie wtedy, gdy dany czyn można uznać za zniesławienie w odczuciu społecznym.

Podkreślić należy, że m.in. zniesławieniem nie jest wyrażaniu opinii w ramach wykonywania uprawnień i obowiązków.

Zniesławieniem będą jednak tego typu opinie, gdy są one świadomie nieprawdziwe, a formułujący je działa w zamiarze ugodzenia w dobre imię lub poderwania zaufania do osoby opiniowanej. 

Hejt w internecie — kiedy za zniesławienie grozi więzienie?

Kwalifikowana postać zniesławienia (z uwagi na posłużenie się przez sprawcę środkami masowego komunikowania) określona jest w art. 212 § 2 kodeksu karnego.

Za środki masowego komunikowania uznaje się wszystkie ogólnodostępne środki tego typu za pomocą których odbywa się przekazywanie informacji. 

Będzie to więc zarówno prasa, radio, telewizja, jak i internet. 

Z uwagi na łatwość dostępu i szczególny charakter, obecnie do hejtu i zniesławienia dochodzi najczęściej właśnie w internecie.

Jednoznaczne zaliczenie internetu przez doktrynę i orzecznictwo do kategorii środków masowego komunikowania jest bardzo istotne. Jest to bowiem kluczowa przesłanka decydująca o tym, że hejt (zniesławienie) dokonane w internecie jest zagrożony karą pozbawienia wolności. 

O środkach masowego komunikowania mówimy, gdy spełnione są kryteria:

• konieczności istnienia masowego odbiorcy,
• aktualności,
• krótkotrwałości informacji,
• publicznego dostępu do niej i szybkiego tracenia na aktualności (przesłanka treści o charakterze masowym),
• przekazywania informacji w pewnym pakiecie,
• zinstytucjonalizowania nadawcy oraz
• istnienia tzw. gate-keepera (kontrolera przekazywanych treści, np. redaktora naczelnego).

W wyroku z 7 listopada 2014 r., sygn. akt V KK 231/14, Sąd Najwyższy zauważył, że:

„W określeniu «środki masowego komunikowania» chodzi nie o masową dostępność samego środka, lecz o masową dostępność informacji przekazywanych za jego pomocą”. 

Skazanie za zniesławienie — czego jeszcze może oczekiwać pokrzywdzony?

W razie skazania za zniesławienie, czy to w formie podstawowej, czy kwalifikowanej, sąd może orzec nawiązkę.

Kwota ta może być orzeczona na rzecz pokrzywdzonego, Polskiego Czerwonego Krzyża albo na inny cel społeczny wskazany przez pokrzywdzonego.

Co więcej, zgodnie z art. 215 kodeksu karnego, na wniosek pokrzywdzonego ogłoszenie wyroku skazującego w sprawach o zniesławienie może być podane do publicznej wiadomości. 

Na wniosek pokrzywdzonego sąd orzeka podanie wyroku skazującego do publicznej wiadomości.

Jak pozwać za zniesławienie? Pomoc prawna

Ściganie zniesławienia, w tym zniesławienia popełnionego za pośrednictwem internetu albo innych środków masowego przekazu, odbywa się z oskarżenia prywatnego.

Oznacza to, że ani Policja, ani Prokuratura nie ścigają tego typu czynów. W sprawach tego typu nie jest prowadzone śledztwo ani dochodzenie.

Postępowanie dotyczące tego typu przestępstw jest inicjowane bezpośrednio przez pokrzywdzonego. Na pokrzywdzonym ciąży też obowiązek zgromadzenia dowodów świadczących o winie sprawcy.

Konieczne jest zatem sporządzenie prywatnego aktu oskarżenia.

Profesjonalnie przygotowany dokument znacząco zwiększa szanse na wygranie sprawy. Dlatego też, chcąc ścigać sprawcę zniesławienia (hejtu), warto skorzystać z usług Kancelarii radcy prawnego dra Tymoteusza Zycha. 

Nasz doświadczony w sprawach karnych i sprawach związanych z naruszeniem dóbr osobistych zespół gwarantuje profesjonalne i kompetentne prowadzenie zarówno spraw karnych, jak i cywilnych.