Wstęp
W świetle prawa błąd medyczny jest działaniem lub zaniechaniem lekarza albo innego pracownika medycznego, sprzeczne z aktualną wiedzą medyczną, które prowadzi do szkody pacjenta.
Potencjalny błąd w sztuce lekarskiej stanowi poważne zagrożenie bezpieczeństwa pacjenta, dlatego każda osoba powinna wiedzieć, jak taki błąd zauważyć i rozpoznać.
Szczególne znaczenie ma to na oddziale intensywnej terapii (OIOM), gdzie pacjenci są w stanie bezpośredniego zagrożenia życia.
OIOM różni się od innych oddziałów tym, że pacjenci potrzebują stałego monitorowania, specjalistycznych procedur i szybkiej reakcji lekarzy w razie pogorszenia stanu zdrowia.
Z tego powodu ryzyko wystąpienia błędu medycznego jest tam bardzo wysokie, a ich konsekwencje mogą być śmiertelne.
Standardy organizacyjne i proceduralne na OIOM-ie
Oddziały intensywnej terapii ze względu na swoją rolą funkcjonują według szczególnych przepisów zawartych między innymi w rozporządzeniach Ministra Zdrowia.
Standardy te obejmują przede wszystkim odpowiednią organizację pracy, która umożliwia szybkie reagowanie na pogorszenie stanu pacjenta.
Ponadto oddziały te wymagają całodobowej obecności wykwalifikowanego personelu oraz muszą być wyposażone w odpowiednią aparaturę.
Naruszenie tych standardów często prowadzi do błędów medycznych, ponieważ szybka reakcja lekarzy i dobrze zorganizowana praca są niezbędne dla odpowiedniej opieki nad ciężko chorymi pacjentami
Odpowiedzialność
W polskim prawie podstawą odpowiedzialności za błąd medyczny są trzy główne płaszczyzny: cywilna, karna i zawodowa
Odpowiedzialność cywilna
Zgodnie z artykułem 415 Kodeksu Cywilnego pacjent, który poniósł szkodę w wyniku błędu medycznego, może ubiegać się o zadośćuczynienie oraz odszkodowanie.
Odszkodowanie jest swoistym zwrotem kosztów poniesionego leczenia spowodowanego utratą zdrowia spowodowaną przez błąd medyczny.
Zadośćuczynienie to pieniężna rekompensata przyznawana za krzywdę niemajątkową.
Odszkodowanie ma pokryć straty materialne, natomiast zadośćuczynienie ma, choć częściowo złagodzić ból, cierpienie i skutki psychiczne spowodowane błędem medycznym.
Odpowiedzialność karna
W przeciwieństwie do odpowiedzialności cywilnej odpowiedzialność na płaszczyźnie karnej ma na celu ukaranie sprawców błędu medycznego.
Kodeks karny określa kilka przepisów, które mogą zostać uznane do podstawy zarzutów wobec sprawcy, są to m.in. art. 155 KK (nieumyślne spowodowanie śmierci), art. 160 KK (narażenie człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo) czy też art. 156 KK (spowodowanie uszczerbku na zdrowiu).
Sankcje, które mogą zostać nałożone na sprawcę błędu medycznego to między innymi: grzywna, kara ograniczenia wolności czy kara pozbawienia wolności
Odpowiedzialność zawodowa
Lekarze podlegają odpowiedzialności zawodowej przed izbami samorządu zawodowego oraz przed sądami lekarskimi.
Podstawą do pociągnięcia lekarza do takiej odpowiedzialności jest naruszenie zasad etyki lekarskiej oraz obowiązku wykonywania zawodu zgodnie z aktualną wiedzą medyczną.
W przypadku odpowiedzialności zawodowej sankcje mogą obejmować m.in. upomnienie, naganę, a nawet zawieszenie prawa wykonywania zawodu.
Orzecznictwo
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 4 października 2017 r. (sygn. akt I ACa 933/16)
Stan faktyczny:
Powódka w pozwanym szpitalu miała wykonywaną operacje metodą laparoskopową. Wskutek błędu lekarskiego podczas operacji uszkodzono powódce żyłę biodrową prawą oraz tętnice biodrową wspólną. Ze względu na pooperacyjne komplikacje powódka trafiła na oddział intensywnej terapii.
– W tym wyroku Sąd zwraca szczególną uwagę na przestrzeganie standardów medycznych na oddziale intensywnej terapii.
– Brak odpowiedniej reakcji oraz brak systematycznego nadzoru są podstawami do potencjalnej odpowiedzialności.
– Sąd podkreśla również, że każdy lekarz jest zobowiązany zachowywać należytą staranność przy wykonywaniu świadczeń medycznych.
FAQ – najczęściej zadawane pytania
- Kto ponosi odpowiedzialność za błąd medyczny na OIOM-ie?
Odpowiedzialność za taki błąd poniesie personel medyczny (lekarze/pielęgniarki) lub placówka medyczna. W zależności od rodzaju błędu odpowiedzialność może być cywilna, karna lub zawodowa.
- Co to jest zadośćuczynienie za błąd medyczny?
To świadczenie pieniężne przyznawane pacjentowi lub jego rodzinie za cierpienie fizyczne i psychiczne wynikające z błędu medycznego.
- W jaki sposób technologia może ograniczać ryzyko błędów na OIOM-ie?
Systemy monitorowania parametrów życiowych, elektroniczna dokumentacja medyczna czy automatyczne alerty pomagają wykrywać zagrożenia i eliminować błędy ludzkie.
Podsumowanie
Odpowiedzialność za błędy medyczne na oddziałach intensywnej terapii jest zagadnieniem niezwykle złożonym.
Dotyczy nie tylko pracy samych lekarzy i personelu medycznego, ale również organizacji pracy całego szpitala.
Wysokie ryzyko oraz potencjalne dramatyczne konsekwencje błędów medycznych sprawia, że intensywna terapia wymaga szczególnej staranności oraz wykwalifikowania pracujących tam osób.
Dla każdej osoby niezbędne jest analizowanie wykonywanych świadczeń, co pozwoli na szybkie rozpoznanie potencjalnego błędu medycznego.
Kancelaria Radcy Prawnego dr Tymoteusz Zych w ramach świadczonych usług pomoże w dochodzeniu Państwa praw na każdym etapie postępowania. Zapraszamy do kontaktu pod numerem telefonu +48 726 003 505.