Odszkodowanie za błąd medyczny okulisty

Wzrok to poza dotykiem, słuchem oraz węchem jeden z czterech podstawowych zmysłów człowieka. Odpowiada nie tylko za sposób, w jaki postrzegamy otaczającą nas rzeczywistość, ale również warunkuje funkcjonowanie w niej. Ograniczenie widzenia, nie wspominając o utracie wzroku, wpływa w sposób zasadniczy na wszystkie aspekty ludzkiego życia, zaczynając od relacji z innymi, a kończąc na pracy zawodowej, możliwościach rozwoju i samorealizacji. Z tego względu profilaktyka chorób oczu, ich wczesne rozpoznawanie oraz skuteczne leczenie powinny być jednym z priorytetów polityki zdrowotnej państwa.

Do najczęstszych przyczyn zaburzeń wzroku na świecie należą wady refrakcji (42%), zaćma (33%) oraz jaskra (2%). Dominującą przyczyną ślepoty jest zaćma (51%), w dalszej kolejności jaskra (8%) i zwyrodnienie plamki żółtej (inaczej zwyrodnienie plamki związane z wiekiem – AMD) (5%).

Pacjenci, u których występuje ból i silne zadrażnienie oka oraz pogorszenie widzenia, z reguły sami zgłaszają się do okulisty. Wiele poważnych chorób narządu wzroku, w których zagrożone jest widzenie, przebiega jednak bez bólu, z niewielkimi objawami przedmiotowymi, co sprawia, że łatwo mogą być przeoczone przy pobieżnym badaniu. W takich sytuacjach konieczna jest szczególna czujność i uwaga lekarza, który przez właściwe przeprowadzenie badania, ustalenie przybliżonego rozpoznania może zapobiec utracie wzroku.

 Czasami niestety wskutek zignorowania przez lekarza ważnych objawów, niedokładną diagnostykę bądź nieprawidłową diagnozę dochodzi do pogorszenia widzenia lub nawet całkowitej utraty wzroku. W takich przypadkach pacjent ma pełne prawo ubiegać się o odszkodowanie.

Najczęściej występujące choroby oczu.

Do najczęściej występujących chorób oczu zaliczamy:

• stan zapalny aparatu ochronnego oka i gałki ocznej;
• zapalenie spojówek lub powiek;
• zapalenie nerwu wzrokowego;
• zwyrodnienie plamki związane z wiekiem;
• Cukrzycowy obrzęk plamki;
• Zakrzep naczyń żylnych siatkówki;
• Odwarstwienie siatkówki;
• Zaćma;
• Jaskra;
• Dziedziczne dystrofie dna oka.

Najczęstsze następstwa zdrowotne chorób oczu.

Do najczęściej występujących powikłań chorób oczu zaliczamy:

• Zaburzenie wrażliwości na światło (np. olśnienia, światłowstręt lub światłolubność);
• Obniżenie wrażliwości na kontrast;
• Ślepota zmierzchowa;
• Zaburzenie adaptacji do światła i ciemności;
• Zaburzenie spostrzegania głębi;
• Obniżenie ostrości wzroku;
• Ubytki w polu widzenia;
• Zmienność widzenia;
• Zaburzenie widzenia barw;
• Dwojenie, zniekształcenie obrazu;
• Ból;
• Męczliwość;
• Łzawienie;
• Oczopląs;
• Ślepota.

Czym jest błąd medyczny?

W judykaturze za błąd w sztuce medycznej uznaje się czynność (zaniechanie) lekarza w zakresie diagnozy i terapii, niezgodną z nauką medycyny w zakresie dla lekarza dostępnym (wyrok SN z 1 kwietnia 1955 r., IV CR 39/54, OSNCK 1957/1/7).

Przyjąć należy, że pojęcie określane jako „błąd w sztuce medycznej” lub “błąd medyczny” jest pojęciem szerszym od błędu lekarskiego (lege artis) gdyż odnosi się również do osób niebędących lekarzami, w tym placówek medycznych np.  błędy organizacyjne, techniczne.

Rodzaje błędów medycznych.

Wśród błędów medycznych wyróżnia się:

• błąd diagnostyczny (rozpoznania) – błąd medyka polegający na literalnie nieprawidłowej diagnozie jak również na wadliwej ocenie stanu pacjenta mimo prawidłowego wyniku badania diagnostycznego. Przyczyną zaistnienia tego rodzaju błędu jest nieprofesjonalna analiza specjalistycznych wyników badań lub niedokładny wywiad z pacjentem.

• Błąd terapeutyczny (błąd w leczeniu) – czynność (lub zaniechanie) lekarza w zakresie leczenia, niezgodne z nauką medycyny w zakresie dla lekarza dostępnym.

• Błąd organizacyjny – spowodowany jest podjęciem nieprawidłowej decyzji przez osoby kierujące jednostkami medycznymi (szpital, gabinet prywatny). W zakresie tego pojęcia mieszczą się wszelkie zaniedbania logistyczne, brak dostępu do diagnostyki, właściwego sprzętu.

• Błąd techniczny – jest to zaniedbanie, niepoprawne realizowanie decyzji lekarskich już podjętych np. przez personel szpitala. Najczęściej ma miejsce przy skomplikowanych zabiegach wykonywanych przez zespół personelu medycznego.

Najczęściej występujące błędy medyczne w okulistyce.

• zakażenie wnętrza gałki ocznej z powodu nieprzestrzegania zasad BHP przez personel szpitala;
• niezapewnienie pacjentowi aparatury niezbędnej do leczenia komplikacji, które wystąpiły podczas zabiegu okulistycznego;
• zakażenie pacjenta baterią podczas zabiegu okulistycznego.

Błąd medyczny okulisty a odszkodowanie.

Odszkodowanie za błąd medyczny okulisty w ramach odpowiedzialności kontraktowej opiera się na następujących przesłankach:

• niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania, za które szpital ponosi odpowiedzialność;
• fakt poniesienia szkody;
• związek przyczynowy pomiędzy niewykonaniem bądź nienależytym wykonaniem zobowiązania, a szkodą.

Warunkiem uzyskania odszkodowania za błąd medyczny okulisty jest udowodnienie, iż wystąpiły powyższe przesłanki.

Błąd medyczny okulisty a zadośćuczynienie.

Jeśli niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania doprowadziło do rozstroju zdrowia, pacjent ma prawo dochodzić zadośćuczynienia za krzywdę. Gdyby nie zachodziły podstawy do zasądzenia zadośćuczynienia pieniężnego na podstawie art. 445 § 1 KC, wówczas pacjent może dochodzić swoich roszczeń na podstawie art. 448 KC, który przewiduje zadośćuczynienie pieniężne w razie naruszenia dobra osobistego. Zdrowie pacjenta stanowi niewątpliwie dobro osobiste w rozumieniu art. 23 KC. Warto pamiętać, iż odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy ponosi strona umowy, czyli co do zasady podmiot leczniczy, a nie lekarz wykonujący zabieg.

Błąd medyczny okulisty a renta.

Świadczenie w postaci renty przysługuje pacjentowi poszkodowanemu przez błąd medyczny. Renta ta jest środkiem wyrównania np. kosztów stałej opieki pielęgniarskiej, odpowiedniego wyżywienia, kosztów stałych konsultacji medycznych i lekarstw. Przyznanie renty z tytułu zwiększonych potrzeb nie jest uzależnione od wykazania, że poszkodowany te potrzeby faktycznie zaspokaja i ponosi wydatki z tym związane. Do przyznania renty z tego tytułu wystarcza samo istnienie zwiększonych potrzeb jako następstwa czynu niedozwolonego.

Kto ponosi odpowiedzialność za nieudany zabieg okulistyczny?

Kwestia odpowiedzialności nie jest taka oczywista i nie zawsze za nieudaną operację odpowie lekarz bądź szpital. Może to być nieuczciwy producent, szpital.

W pierwszej kolejności należy zbadać co poszło nie tak. Jeżeli pacjent ma pewność, że nie były to powikłania i na jednym z etapów leczenia doszło do błędu, zaniedbania, zaniechania to należy zbadać kto jest za nie odpowiedzialny.

Najczęściej jednak pacjent pozwie szpital. Dlaczego warto pozwać szpital? Bo można mu przypisać winę anonimową, winę organizacyjną. Dla pacjenta korzyści są następujące:

1. nie musi udowadniać winy, lecz wystarczy, że wykaże, że nie zostały zachowane odpowiednie standardy np. w zakresie bezpieczeństwa, higieny, przechowywania leków, odpowiedniej ilości personelu;

2. nie musi wykazywać personalnie konkretnemu lekarzowi błędu, lecz wystarczy wskazanie, że lekarz pracował w pozywanym szpitalu. Nie interesuje go nawet rodzaj stosunku pracy, współpracy lekarza ze szpitalem;

3. odpowiedzialność szpitala jest oparta na innej podstawie prawnej niż odpowiedzialność lekarza – głównie na art. 416 KC, czyli odpowiedzialności osoby prawnej oraz odpowiedzialności z art. 430 KC, czyli odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez podwładnego. Kwestie dowodowe do przypisania szpitalowi odpowiedzialności wyglądają znacznie korzystniej z punktu widzenia pacjenta.

Błąd medyczny okulisty – Orzecznictwo.

1. Wyrokiem Sądu Okręgowego w Koninie Wydział I Cywilny z dnia 27 lutego 2018 roku pod sygnaturą akt I C 397/I5 zasądzono:

• Zadośćuczynienie w wysokości 80. 679 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 19.05.2015 roku do dnia 31.12.2015 r. oraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 01.01.2016 roku do dnia zapłaty. 

Zdaniem Sądu: „Rozmiar doznanych przez powódkę cierpień fizycznych, natężenie bólu oraz trwałość następstw wysokość należnego powódce zadośćuczynienia za doznaną krzywdę winna wynosić 80.000 zł. W niniejszej sprawie mimo ustalenia niewielkiego uszczerbku na zdrowiu, utrata całkowita wzroku w jednym oku stanowi niewątpliwe dużą krzywdę, którą zasądzona kwota w pewien sposób zrekompensuje. Jest to kwota adekwatna biorąc pod uwagę wiek powódki, ostrość widzenia z okresu przed operacją oraz występującą postać suchą zwyrodnienia plamki w tym oku, co ma również bezpośredni wpływ na ostrość widzenia”.

• Rentę w wysokości 42 złotych miesięcznie, płatną począwszy od dnia 13.04.2014 r. do dnia 15 – go każdego miesiąca, z ustawowymi odsetkami do dnia 31.12.2015 r., a następnie od 1.01.2016 r. z ustawowymi odsetkami za opóźnienie do dnia zapłaty.

Według Sądu: „Zasądzenie renty z tytułu zwiększonych potrzeb Sąd uznał za usprawiedliwione co do zasady. Z uwagi na powikłania pooperacyjne powódka musi zażywać krople do oka oraz w razie potrzeby środki przeciwbólowe, a więc ponosi dodatkowe koszty związane z zakupem lekarstw. 

Pacjentka w dniu 31.03.2014 r. przeszła zabieg usunięcia zaćmy metodą ultradźwięków oraz wszczepienia sztucznej soczewki do oka lewego. Następnego dnia po zabiegu pacjentka została wypisana do domu z zakazem wysiłku fizycznego i zaleceniem stosowania leków. Pacjentka skarżyła się na ból głowy, który nie ustępował. Lekarz stwierdził ropne zapalenie gałki ocznej.

W dniach 9.04.2014 r. i 11.04.2014 r. została przeprowadzona kontrola doraźna przez pracowników Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w związku z otrzymanym w dniu 8.04.2014 r. „Raportem wstępnym o podejrzeniu lub wystąpieniu ogniska epidemiologicznego”. Zakażenie dotyczyło 8 pacjentów operowanych w dniu 31.03.2014 r. z powodu zaćmy. Podstawą zgłoszenia było wystąpienie objawów chorobowych (zapalenie gałki ocznej) u 8 pacjentów, u jednego pacjenta z wymazu oka wyhodowana P. aeruginosa.

W trakcie kontroli stwierdzono, że z pobranego wymazu czystościowego z powierzchni i sprzętu – na okularze asysty, ujściu w zlewie do chirurgicznego mycia rąk, wnętrzu drenu aparatu wyhodowano P. aeruginosa. Z pobranego wymazu czystościowego – na strzykawce, odpływie umywalki w sali nr 10, odpływie zlewu w pomieszczeniu dezynfekcji wyhodowano P. aeruginosa. W trakcie kontroli stwierdzono następujące nieprawidłowości: stosowania sprzętu jednorazowego użytku wielokrotnie, nieskuteczne prowadzenie dekontaminacji sprzętu stosowanego do zabiegów operacyjnych, używanie fotelu do zabiegów okulistycznych, który posiada trudne do utrzymania w czystości powierzchnie, niepełny skład Zespołu i niespełnianie przez jego członków wymaganych kwalifikacji. Stwierdzono także, że zbyt krótki był czas pomiędzy zbiegami, co utrudniało prawidłowe przeprowadzenie procedur dekontaminacji powierzchni i sprzętu.

U pacjentki doszło do zakażenia wnętrza gałki ocznej lewej, co było przyczyną utraty wzroku w operowanym oku. Wprawdzie biegła nie ustaliła, co było tego przyczyną, ale analizując czas, po jakim pojawiły się pierwsze objawy oraz fakt, że w tym samym dniu było operowanych 7 innych osób, u których wystąpiły powikłania po zabiegach operacyjnych stwierdziła, że do zakażenia doszło w placówce pozwanej.

Pacjentka na skutek powikłań, które wystąpiły po wykonaniu w dniu 31.03.2014 r. zabiegu operacyjnym usunięcia zaćmy oka lewego, całkowicie nie widzi okiem lewym i występuje brak poczucia światła w tym oku. Nie ma żadnych możliwości przywrócenia widzenia tym okiem w przyszłości, stąd powódka jest osobą trwale jednooczną. 

1. Wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Katowicach Wydział I Cywilny z dnia 26 października 2012 roku pod sygnaturą akt I ACa 575/12 zasądzono:

• Zadośćuczynienie w wysokości 80. 000 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 9 grudnia 2009 roku. Sąd orzekając kierował się takimi względami jak to, że powódka utraciła widzenie w oku, wskutek czego została trwale oszpecona oraz to, że jest Ona osobą samotną.

Sąd ten ustalił, że powódka zdecydowała się na operację usunięcia zaćmy prawego oka, która miała zostać przeprowadzona w pozwanym szpitalu. Operację przeprowadzono w dniu 20 września 2005 roku w znieczuleniu miejscowym. Podczas zabiegu pękła torebka tylnej soczewki oka, w wyniku czego doszło do utopienia jądra w ciele szklistym. Na skutek tego operację przerwano, założono opatrunek i przewieziono powódkę do sali nie informując jej o zaistniałych komplikacjach, ich konsekwencjach i dalszym koniecznym postępowaniu. Dopiero w drugim dniu po przeprowadzeniu zabiegu powódka uzyskała informację od ordynatora oddziału o zaistniałych powikłaniach i o konieczności przewiezienia jej do innego szpitala, gdyż szpital nie dysponował bowiem aparaturą niezbędną do leczenia komplikacji, które wystąpiły. 

Sąd ten uznał, że choć powódka nie zdołała wykazać, że operację przeprowadzono w sposób wadliwy, powództwo należało uwzględnić z dwóch przyczyn:

1. Po pierwsze pracownicy pozwanego, skoro nie mieli możliwości leczenia skutków powikłań śródoperacyjnych (pozwany nie dysponował odpowiednią aparaturą umożliwiającą usunięcie jądra z ciała szklistego), nie powinni byli podejmować się przeprowadzenia zabiegu. Skoro zaś pozwany podjął się leczenia powódki, powinien ustalić wcześniej plan działania w przypadku wystąpienia powikłań, na przykład możliwość niezwłocznego przewiezienia pacjenta do innej placówki. 
2. Po drugie powódka nie została wyczerpująco poinformowana o ryzyku operacyjnym i o tym, jakie czynności zostaną podjęte w przypadku wystąpienia powikłań. Nie wiedziała też, że w przypadku wystąpienia powikłań pracownicy pozwanego nie będą w stanie udzielić jej pomocy, jak też jak długo będzie trwała procedura jej przekazania do jednostki wyposażonej we właściwą aparaturę. Sąd Okręgowy wskazał, że w świetle tych okoliczności pracownicy powinni byli odmówić powódce wykonania zabiegu i skierować ją do specjalistycznej placówki medycznej. Winnym szkody na osobie jaka wystąpiła u powódki jest więc pozwany szpital.

Jeśli ponieśli Państwo szkodę wyrządzoną przez błąd medyczny w okulistyce zapraszamy Państwa do kontaktu z Kancelarią radcy prawnego dr. Tymoteusza Zycha.

Profesjonalni prawnicy skrupulatnie przeanalizują Państwa dokumentację oraz zaproponują rozwiązania, które pozwolą na skuteczne dochodzenie roszczeń.