Powstanie tyłozgryzu na skutek leczenia ortodontycznego
Leczenie ortodontyczne ma na celu poprawę funkcji zgryzu, estetyki uśmiechu oraz zapobieganie chorobom przyzębia i przeciążeniom stawów skroniowo-żuchwowych. Nieprawidłowo zaplanowana lub przeprowadzona terapia może doprowadzić do nowych wad zgryzu — w tym do tyłozgryzu nabytego w wyniku leczenia ortodontycznego. Taki stan może pogorszyć jakość życia pacjenta i stanowić podstawę do roszczeń odszkodowawczych za błąd medyczny.
Czym jest tyłozgryz?
Tyłozgryz to wada zgryzu, w której dolny łuk zębowy (żuchwa) znajduje się w nadmiernym cofnięciu względem górnego łuku (szczęki). W efekcie:
- Dolne zęby sieczne ustawione są zbyt głęboko względem górnych,
- Broda wydaje się cofnięta,
- Może dochodzić do zaburzeń fonetycznych i problemów z żuciem,
- Często pojawiają się problemy z oddychaniem i napięciem mięśni twarzy.
Wyróżnia się tyłozgryz czynnościowy, kostny i zębowy — każdy z nich może zostać wywołany lub pogłębiony przez nieprawidłowe leczenie ortodontyczne.
Rodzaje tyłozgryzu:
- Zębowy — spowodowany nieprawidłowym ustawieniem zębów przy prawidłowej budowie kości szczęki i żuchwy. Zęby górne są wówczas wysunięte do przodu, a dolne cofnięte, mimo że kości są w dobrej relacji;
- Kostny — wynika z nieprawidłowej budowy kości, żuchwa jest fizycznie cofnięta względem szczęki. Uwidocznione jest cofnięcie brody i nieprawidłowy profil twarzy. W wielu przypadkach tyłozgryz ten wymaga leczenia chirurgiczno-ortodontycznego;
- Mieszany — połączenie komponentów zębowych i kostnych. Nieprawidłowości dotyczą zarówno ustawienia zębów, jak i położenia kości. Taka sytuacja wymaga indywidualnego podejścia, łączącego ortodoncję i chirurgię;
- Czynnościowy — wada wynikająca z funkcji żuchwy, np. Z powodu złych nawyków lub nieprawidłowej pracy mięśni. Żuchwa jest wówczas cofnięta głównie z powodu funkcjonalnych zaburzeń, a nie zmian anatomicznych.
Przyczyny powstania tyłozgryzu podczas leczenia ortodontycznego
Choć leczenie ortodontyczne ma na celu korekcję wad, w niektórych przypadkach może dojść do pogorszenia zgryzu. Do głównych przyczyn powstania tyłozgryzu na skutek leczenia należą:
- Niewłaściwe cofanie górnych siekaczy bez kompensacyjnego wysunięcia żuchwy,
- Brak diagnostyki CBCT przed rozpoczęciem leczenia — uniemożliwia ocenę położenia stawu skroniowo-żuchwowego,
- Niewłaściwa ekstrakcja zębów bez analizy wpływu na profil twarzy,
- Zbyt duża siła stosowana w aparacie ortodontycznym, prowadząca do retruzji siekaczy i cofnięcia dolnego łuku,
- Brak monitorowania efektów w trakcie leczenia, co uniemożliwia wczesne wykrycie zmian.
W efekcie dochodzi do przesunięcia żuchwy ku tyłowi, co prowadzi do nabytej wady klasy II, znacznie trudniejszej do wyleczenia w wieku dorosłym.
Jakie są skutki nabytego tyłozgryzu?
Tyłozgryz nabyty po leczeniu ortodontycznym może powodować:
- Zaburzenia funkcji żucia i mowy,
- Napięcie mięśniowe i przewlekłe bóle głowy,
- Niewydolność stawu skroniowo-żuchwowego (ból, przeskakiwanie, trzaski),
- Pogorszenie estetyki twarzy (cofnięcie brody),
- Problemy emocjonalne i psychospołeczne, wynikające z niezadowolenia z efektu leczenia.
Wielu pacjentów wymaga ponownego, często bardziej inwazyjnego leczenia — włącznie z leczeniem ortognatycznym.
Odszkodowanie za tyłozgryz powstały w wyniku leczenia ortodontycznego
Pacjent, u którego doszło do powstania lub pogłębienia tyłozgryzu wskutek leczenia ortodontycznego, ma prawo do:
- Bezpłatnej korekty błędu (re-leczenie ortodontyczne lub chirurgiczne),
- Zadośćuczynienia za doznaną krzywdę (ból, cierpienie, utrata zaufania),
- Odszkodowania za koszty dalszego leczenia,
- Zwrotu kosztów pierwotnego leczenia, jeśli zostało wykonane niezgodnie ze sztuką medyczną.
Diagnostyka i monitorowanie — jak zapobiec błędom?
Aby uniknąć powstania tyłozgryzu w trakcie leczenia ortodontycznego, niezbędne jest przeprowadzenie pełnej diagnostyki przed leczeniem, z uwzględnieniem tomografii CBCT i analizy cefalometrycznej. Ponadto ważnym elementem jest zaplanowanie leczenia z uwzględnieniem wzrostu twarzy i typu szkieletowego, a także przewidywanie wpływu ruchów zębów na rysy twarzy. Konieczne są także regularne kontrole postępu leczenia i wykonywanie dokumentacji fotograficznej oraz radiologicznej. W przypadku nieprawidłowości ważne jest wczesne reagowanie na niekorzystne zmiany w zgryzie lub profilu twarzy.
Brak tych działań może być uznany za zaniedbanie diagnostyczne lub błąd terapeutyczny.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 19 kwietnia 2017 r. (I ACa 42/17)
Powódka leczyła się stomatologicznie u lekarza dentysty, jednak z uwagi na jego urlop i ból zęba, zgłosiła się do pozwanej, prowadzącej gabinet stomatologiczny. Powódka zgłosiła się z bólem zęba 18. Przychodząc do pozwanej, miała już wcześniej rozpoznaną wadę ortodontyczną w postaci zgryzu głębokiego i tyłozgryzu. Leczenia ortodontycznego przed zgłoszeniem się do pozwanej powódka nie podejmowała.
Podczas pierwszej wizyty pozwana zaproponowała założenie licówek na siekacze górne i dolne, onlaye na zęby 26, 36, 46, 47 i most na 15-17 oraz podniesienie zgryzu. Pozwana wyjaśniła, że licówki stanowią porcelanowe nakładki na zęby, a po zakończeniu leczenia, poza skorygowaniem wady będzie też widoczny efekt kosmetyczny. Pozwana nie informowała powódki o możliwych skutkach leczenia lub ryzyku z nim związanym.
Podczas kolejnej wizyty w znieczuleniu miejscowym pozwana wykonała szlifowanie górnych siekaczy i dolnych pod licówki. Pobrano również wyciski silikonowe, założono prowizorium. Na innej wizycie założono licówki. Następnie opracowano zęby pod onlay oraz most, oddano i zacementowano onlay. Pozwana założyła powódce most na zęby 14-16, most zacementowano i wskazano w dokumentacji, że oddano pacjentce szynę. Powódka faktycznie otrzymała od pozwanej szynę (na górne zęby) z przeznaczeniem noszenia „na noc”, celem ochrony licówek.
Leczenie u pozwanej nie było poprzedzone wykonaniem badań radiologicznych ani leczeniem przedprotetycznym.
Kilka dni po zakończeniu leczenia powódka zaczęła odczuwać silny ból, wystąpił także u niej szczękościsk. Ponadto doszło u niej do powiększenia węzłów chłonnych. Zgłosiła się z tymi dolegliwościami do pozwanej. Przeprowadzone zabiegi nie przyniosły poprawy stanu powódki, choć pozwana zapewniała powódkę, że ból minie. Powódka w związku z dolegliwościami bólowymi brała w tym okresie duże ilości leków przeciwbólowych. Miała również problemy z jedzeniem z uwagi na brak szerszego rozwarcia ust, toteż przeszła na dietę półpłynną. Odczuwany ból utrudniał powódce normalne funkcjonowanie, a także sen.
U powódki stwierdzono dysfunkcję stawów skroniowo-żuchwowych z zablokowaniem krążka oraz przykurczem mięśniowym prawej strony. Stwierdzono, że leczenie powódki przez pozwaną przebiegło nieprawidłowo.
Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 47.357,93 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wskutek nieprawidłowego postępowania diagnostyczno-lekarskiego.
Podsumowanie — powstanie tyłozgryzu na skutek leczenia ortodontycznego
Powstanie tyłozgryzu na skutek leczenia ortodontycznego to poważny problem, który może być efektem błędów diagnostycznych, braku indywidualizacji planu leczenia i nieodpowiedniego monitorowania.
Kancelaria Radcy Prawnego dr Tymoteusz Zych w ramach świadczonych usług pomoże w dochodzeniu Państwa praw na każdym etapie postępowania.
Zapraszamy do kontaktu pod numerem telefonu +48 726 003 505.
