Prawo lekarzy z Ukrainy do wykonywania zawodu lekarza w Polsce a wymóg znajomości języka polskiego

Z poniższego artykułu dowiesz się:

– jak lekarz z Ukrainy może uzyskać prawo do wykonywania zawodu w Polsce?

– czy konieczne jest zdawanie egzaminu z języka polskiego?

– czy Izba Lekarska może ode mnie wymagać zaświadczenia lub oświadczenia o znajomości języka?

– jak uzyskać dofinansowanie na szkolenie z języka polskiego?

I. Zarys problematyki – dlaczego powstała ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy?

W odpowiedzi na eskalację konfliktu zbrojnego na Ukrainie, jaka nastąpiła 24 lutego 2022 r. polski ustawodawca bardzo szybko podjął kroki w celu uregulowania statusu prawnego licznych obywateli Ukrainy napływających na terytorium Polski oraz obowiązujących ich regulacji prawnych. Ustawa z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa[1], choć nie była – czego z racji tempa prac nad nią trudno byłoby oczekiwać – wzorcowym aktem legislacyjnym, to w znacznej mierze odpowiedziała na pojawiające się problemy i potrzeby, tak obywateli ukraińskich jak i Polaków w których codziennym życiu pojawili się także obywatele Ukrainy chcący świadczyć usługi, pracować i funkcjonować w polskim społeczeństwie.

Wśród licznych uchodźców wojennych z Ukrainy znaleźli się także przedstawiciele zawodów medycznych, w szczególności lekarze i pielęgniarki. Jednocześnie dane Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) z 2022 r. wskazywały, że w Polsce bezpośrednio z pacjentami pracuje 132,5 tysiąca lekarzy, przy czym niemal 20 proc. z nich było w wieku przed lub emerytalnym (powyżej 60. roku życia)[2]. Powszechnie wskazywano wówczas, że w Polsce brakuje około 50 tys. lekarzy, i to lekarzy każdej specjalności. Niewątpliwie ten stan rzeczy był jedną z przyczyn wprowadzenia do ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy regulacji, które w znaczący sposób miały ułatwić podjęcie w Polsce pracy w zawodzie właśnie lekarzom z Ukrainy.

Decyzja polskiego ustawodawcy o wprowadzeniu uproszczonej ścieżki prawnej dla ukraińskich lekarzy chcących wykonywać swój zawód w Polsce była i nadal jest szeroko dyskutowana. Wątpliwości pojawiają się głównie w kontekście wpływu na poziom opieki medycznej w Polsce dopuszczenia do wykonywania zawodu wielu osób, których wiedza i kompetencje medyczne nie zawsze są wystarczająco zweryfikowane. Kluczowa zaś wydaje się być bariera językowa na linii lekarz-pacjent, która w znacznym stopniu może utrudniać, niezbędną przecież w tym obszarze, prawidłową komunikację[3]. W tej mierze ocenie wprowadzonych w Polsce rozwiązań legislacyjny poświęcić należy odrębne opracowanie.

W niniejszym artykule omówione zostaną natomiast wymagania jakie polskie prawo stawia przed lekarzami z Ukrainy, którzy chcą wykonywać swój zawód w Polsce oraz problemy jakie w praktyce mogą pojawiać się w związku z praktykami stosowanymi wobec lekarzy z Ukrainy przez izby lekarskie. Temat ten jest szczególnie aktualny, bowiem z dniem 24 października 2024 r. przestały obowiązywać przepisy, które do tej pory znacząco ułatwiały lekarzom z Ukrainy uzyskanie w Polsce prawa do wykonywania zawodu.

II. Samorząd zawodowy lekarzy i przyznawanie uprawnień lekarzom

Samorząd zawodowy – podstawy prawne

Art. 17 ust. 1-2 Konstytucji RP[4] stanowi, że „[w] drodze ustawy można tworzyć samorządy zawodowe, reprezentujące osoby wykonujące zawody zaufania publicznego i sprawujące pieczę nad należytym wykonywaniem tych zawodów w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony” oraz, że „[w] drodze ustawy można tworzyć również inne rodzaje samorządu. Samorządy te nie mogą naruszać wolności wykonywania zawodu ani ograniczać wolności podejmowania działalności gospodarczej”.

Wykonując art. 17 Konstytucji RP weszła w życie m.in. ustawa z dnia 2 grudnia 2009 r. o izbach lekarskich[5], która „określa zadania, zasady działania i organizację izb lekarskich oraz prawa i obowiązki członków izb lekarskich” (art. 1) oraz jasno wskazuje, że „[c]złonkowie izb lekarskich stanowią samorząd zawodowy lekarzy i lekarzy dentystów” (art. 2 ust. 1).

Wśród zadań samorządu lekarzy ustawa wymienia m.in. sprawowanie pieczy nad należytym i sumiennym wykonywaniem zawodu lekarza (art. 5 pkt 2) oraz działania na rzecz ochrony zawodu lekarza, w tym występowanie w obronie godności zawodu lekarza oraz interesów indywidualnych i zbiorowych członków samorządu lekarzy (art. 5 pkt 14), czy zajmowanie stanowiska w sprawach stanu zdrowotności społeczeństwa, polityki zdrowotnej państwa oraz organizacji ochrony zdrowia (art. 5 pkt 15). Przede wszystkim jednak zadaniem samorządu (a jednocześnie jego kompetencją) jest:

  • przyznawanie prawa wykonywania zawodu oraz uznawanie kwalifikacji lekarzy będących obywatelami państw członkowskich Unii Europejskiej zamierzających wykonywać zawód na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz wydawanie dokumentów „Prawo wykonywania zawodu lekarza” lub „Prawo wykonywania zawodu lekarza dentysty”;
  • przyznawanie prawa wykonywania zawodu na określony zakres czynności zawodowych, czas i miejsce zatrudnienia w podmiocie leczniczym oraz wydawanie dokumentów „Prawo wykonywania zawodu lekarza” lub „Prawo wykonywania zawodu lekarza dentysty”;
  • przyznawanie warunkowego prawa wykonywania zawodu oraz wydawanie w tym przypadku dokumentów „Prawo wykonywania zawodu lekarza” lub „Prawo wykonywania zawodu lekarza dentysty
  • przyznawanie warunkowego prawa wykonywania zawodu pod nadzorem odpowiednio lekarza albo lekarza dentysty posiadającego specjalizację II stopnia lub tytuł specjalisty oraz wydawanie w tym przypadku dokumentów „Prawo wykonywania zawodu lekarza” lub „Prawo wykonywania zawodu lekarza dentysty”[6].

Wykonywanie zawodu lekarza – definicja

Zasady i warunki wykonywania zawodu lekarza określa odrębny akt prawny i jest to ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty[7]. Ustawa ta definiuje „wykonywanie zawodu lekarza” jako udzielanie przez osobę posiadającą wymagane kwalifikacje, potwierdzone odpowiednimi dokumentami, świadczeń zdrowotnych, w szczególności: badanie stanu zdrowia, rozpoznawanie chorób i zapobieganie im, leczenie i rehabilitacja chorych, udzielanie porad lekarskich, a także wydawanie opinii i orzeczeń lekarskich” (art. 2 ust. 1).

Ponadto, za wykonywanie zawodu lekarza uznaje się także prowadzenie przez lekarza badań naukowych lub prac rozwojowych w dziedzinie nauk medycznych i nauk o zdrowiu, lub promocji zdrowia, nauczanie zawodu lekarza, kierowanie podmiotem leczniczym[8], zatrudnienie w podmiotach zobowiązanych do finansowania świadczeń opieki zdrowotnej ze środków publicznych[9], urzędach te podmioty obsługujących lub urzędach i instytucjach, w ramach których wykonuje się czynności związane z przygotowywaniem, organizowaniem lub nadzorem nad udzielaniem świadczeń opieki zdrowotnej, a także zatrudnienie w Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji (AOTMiT)[10] (art. 2 ust. 3 pkt 1-5).

Warunki przyznawania prawa wykonywania zawodu lekarza

W art. 5 ustawy o zawodzie lekarza ustawodawca jednoznacznie wskazał, że to okręgowa rada lekarska przyznaje – z zastrzeżeniem wymagań określonych w tejże ustawie – prawo wykonywania zawodu lekarza oraz prawo wykonywania zawodu lekarza dentysty.

W podstawowym trybie przyznawania prawa do wykonywania zawodu lekarza wymagane jest, aby lekarz był obywatelem polskim lub obywatelem innego państwa członkowskiego UE oraz posiadał odpowiedni dokument potwierdzający zdobycie wymaganych do wykonywania zawodu kwalifikacji (dyplom ukończenia studiów na kierunku lekarskim wydany przez polską szkołę wyższą, potwierdzający posiadanie kwalifikacji w zakresie podstawowego kształcenia i ukończenie co najmniej sześcioletnich jednolitych studiów magisterskich na kierunku lekarskim, obejmujących co najmniej 5700 godzin dydaktycznych zajęć teoretycznych i praktycznych, w tym dwusemestralnego praktycznego nauczania klinicznego na 6. roku studiów – albo inny dokument, jeden z wymienionych z katalogu art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. a-f u.z.l.). Nadto osoba chcąca wykonywać zawód lekarza musi posiadać pełną zdolność do czynności prawnych oraz stan zdrowia pozwalający na wykonywanie tego zawodu (art. 5 ust. 1 pkt 3-4 u.z.l.).

Art. 7 ustawy o zawodzie lekarza przewiduje jednak możliwość przyznania prawa wykonywania zawodu także cudzoziemcowi, który nie jest obywatelem państwa należącego do Unii Europejskiej. Jest to więc regulacja obejmująca m.in. lekarzy z Ukrainy. Przepis ten stanowi w ust. 1, że cudzoziemcowi niebędącemu obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej okręgowa rada lekarska właściwa ze względu na zamierzone miejsce wykonywania zawodu przyznaje prawo wykonywania zawodu lekarza albo prawo wykonywania zawodu lekarza dentysty na czas nieokreślony albo na czas określony, jeżeli spełnia określone warunki, w tym m.in. posiada dyplom lekarza wydany w innym państwie niż państwo członkowskie Unii Europejskiej, pod warunkiem że dyplom został uznany w Rzeczypospolitej Polskiej za równoważny zgodnie z przepisami o szkolnictwie wyższym i nauce oraz że spełnia minimalne wymogi kształcenia określone w przepisach Unii Europejskie oraz wykazał znajomość języka polskiego niezbędną do wykonywania zawodu lekarza lub lekarza dentysty potwierdzoną egzaminem z języka polskiego.

Wymóg znajomości języka polskiego potwierdzonej egzaminem

Kolejnym, niezwykle istotnym z perspektywy omawianej problematyki warunkiem uzyskania prawa do wykonywania zawodu lekarza w Polsce jest wymóg władania językiem polskim w mowie i w piśmie w zakresie niezbędnym do wykonywania zawodu lekarza lub lekarza dentysty (art. 5 ust. 2 u.z.l.). Wymóg ten szerzej określony został w rozporządzeniu[11], które zgodnie z art. 7a pkt 1 u.z.l. wskazuje jaki zakres znajomości języka polskiego w mowie i piśmie jest niezbędny do wykonywania zawodu lekarza oraz określa sposób i tryb przeprowadzenia egzaminu z języka polskiego. Ustawa wymaga bowiem (art. 7 ust. 3 u.z.l.), aby cudzoziemcowi, który ukończył studia medyczne w innym języku niż język polski, przyznawano prawo wykonywania zawodu w Polsce dopiero jeżeli wykaże znajomość języka polskiego niezbędną do wykonywania zawodu lekarza potwierdzoną egzaminem z języka polskiego.

Zgodnie z art. 7 ust. 6 i 6a egzamin z języka polskiego, o którym mowa wyżej, przeprowadza Naczelna Rada Lekarska (NRL). W celu przeprowadzenia takiego egzaminu NRL powołuje sześcioosobową komisję egzaminacyjną, w której skład wchodzą lekarze o odpowiednio wysokich kwalifikacjach, w tym co najmniej dwóch legitymujących się tytułem specjalisty z wybranej dziedziny medycznej, oraz co najmniej jedna osoba posiadająca wykształcenie wyższe na kierunku filologia polska. Komisja egzaminacyjna wybiera spośród swoich członków przewodniczącego i sekretarza. Sekretarz komisji sporządza protokół przebiegu egzaminu, a podpisują go członkowie i przewodniczący. Egzamin jest odpłatny. W szczególnych przypadkach Naczelna Rada Lekarska, na wniosek cudzoziemca, może jednak obniżyć wysokość opłaty albo całkowicie z niej zwolnić. Co do zasady, koszt jaki przystępujący do egzaminu musi ponieść to 500,00 zł[12].

Rozporządzenie reguluje § 3 kształt ww. egzaminu. Składa się on z czterech sprawdzianów, które obejmują: pisemne dyktando z nośnika elektronicznego, test z rozumienia tekstu mówionego z nośnika elektronicznego, a także sprawdzian ustny z umiejętności czytania i rozumienia tekstu czytanego przez zdającego oraz sprawdzian praktyczny z umiejętności symulowanego zbierania wywiadów lekarskich i udzielania porad pacjentom, a w szczególności poprawnego formułowania pytań i wypowiedzi na podstawie dwóch wybranych problemów medycznych.

Do zdania egzaminu niezbędne jest uzyskanie w każdym ze sprawdzianów co najmniej 55 proc. liczby punktów możliwych do uzyskania.

W przypadku niepowodzenia kolejne przystąpienie cudzoziemca do egzaminu może nastąpić po upływie co najmniej sześciu miesięcy od dnia niezdanego egzaminu, przy czym przy kolejnych przystąpieniach do egzaminu za zaliczone uznaje się sprawdziany, które cudzoziemiec zaliczył przy poprzednich próbach.

Możliwość wykonywania zawodu lekarza w oparciu o oświadczenie o znajomości języka polskiego

Dla lekarzy wykształconych na Ukrainie i chcących wykonywać zawód w Polsce praktycznym rozwiązaniem okazuje się być regulacja zawarta w art. 7 ust. 2a u.z.l., która łagodzi stawiane w art. 7 wymagania wobec osób, które chcą uzyskać prawo do wykonywania zawodu na określony zakres czynności zawodowych oraz określony okres i miejsce zatrudnienia w podmiocie leczniczym. Regulacja ta dotyczy zatem osób, które co do zasady znalazły już pracę, wiedzą gdzie będą pracować i jaki będzie ich zakres obowiązków.  

Zgodnie z art. 7 ust. 2a u.z.l., osobie, która uzyskała kwalifikacje poza terytorium państw członkowskich Unii Europejskiej, można udzielić zgody na wykonywanie zawodu lekarza albo zgody na wykonywanie zawodu lekarza dentysty oraz przyznać prawo wykonywania zawodu lekarza albo prawo wykonywania zawodu lekarza dentysty, na określony zakres czynności zawodowych, okres i miejsce zatrudnienia w podmiocie leczniczym, jeżeli spełnia określone w art. 7 ust. 21 pkt 1 i n. u.z.l. warunki.

Ustawa wymaga przede wszystkim złożenia oświadczenia, że osoba taka wykazuje znajomość języka polskiego wystarczającą do wykonywania powierzonego jej zakresu czynności zawodowych. Wymóg złożenia oświadczenia oznacza, że w tym wariancie nie ma konieczności potwierdzenia w jakikolwiek sposób, że dana osoba rzeczywiście włada językiem polskim w wymaganym stopniu – nie jest konieczne zdawanie egzaminu ani uzyskiwania jakiegokolwiek dokumentu (zaświadczenia, certyfikatu etc.) potwierdzającego znajomość języka polskiego. Wydaje się, że ustawodawca przerzucił w tym wypadku odpowiedzialność za zweryfikowanie stopnia komunikatywności i możliwości prawidłowego porozumienia się lekarza z pacjentami na podmiot leczniczy decydujący się na zatrudnienie danej osoby.

Warto przy okazji zwrócić uwagę, że zgody w określonym wyżej przypadku udziela się w drodze decyzji administracyjnej. Zgodę taką wydaje minister właściwy do spraw zdrowia na wniosek osoby, o której mowa w ust. 2a. Decyzji tej nadaje się rygor natychmiastowej wykonalności. W decyzji określa się zakres czynności zawodowych oraz okres i miejsce zatrudnienia w podmiocie leczniczym wskazane w zaświadczeniu, o którym mowa w ust. 2a pkt 2.

Co ciekawe, Minister właściwy do spraw zdrowia może odstąpić od warunku zalegalizowania dyplomów lub duplikatów oraz posiadania apostille dyplomów lub ich duplikatów, o których mowa w ust. 2a pkt 7 i 8, jeżeli spełnienie tego warunku jest niemożliwe lub znacząco utrudnione.

III. Regulacje zawarte w ustawie o pomocy obywatelom Ukrainy i ich praktyczne stosowanie

Wprowadzona w marcu 2022 r. ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy określa szczególne zasady zalegalizowania pobytu obywateli Ukrainy, którzy przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa, oraz obywateli Ukrainy posiadających Kartę Polaka, którzy wraz z najbliższą rodziną z powodu tych działań wojennych przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (art. 1 ww. ustawy). Z uwagi na te szczególne okoliczności ustawa obejęła także nowe rozwiązania prawna związane z możliwością wykonywania zawodu przez lekarzy, którzy w efekcie eskalacji konfliktu zbrojnego przybyli do Polki z Ukrainy.

Nowy tryb przyznawania prawa do wykonywania zawodu lekarza w Polsce

Zgodnie z art. 61 ust. 1 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy od dnia 24 lutego 2022 r., przez okres 32 miesięcy, a zatem do 24 października 2024 r.[13], niezależnie od trwania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, obywatelowi Ukrainy, który uzyskał kwalifikacje lekarza lub lekarza dentysty poza terytorium państw członkowskich Unii Europejskiej, można było udzielić zgody na:

  • wykonywanie zawodu lekarza albo zgody na wykonywanie zawodu lekarza dentysty oraz
  • przyznać warunkowe prawo wykonywania zawodu lekarza albo warunkowe prawo wykonywania zawodu lekarza dentysty,

jeżeli spełnia warunki, o których mowa w art. 7 ust. 2a pkt 3-5 i 7 u.z.l.  Warunki te to posiadanie pełnej zdolności do czynności prawnych, stan zdrowia pozwalający na wykonywanie zawodu lekarza albo lekarza dentysty oraz wykazywanie nienagannej postawy etycznej. Osoba chcąca skorzystać z możliwości jakie otwiera art. 61 ww. ustawy musiała także posiadać stosowny dyplom ukończenia pięcioletnich studiów (vide art. 7 ust. 2a pkt 6 u.z.l.)

Zakres obowiązywania regulacji związanych ze znajomością języka polskiego

Szczególną uwagę zwraca pominięcie przez ustawodawcę warunku zawartego w art. 7 ust. 2a pkt 1 u.z.l. związanego z koniecznością znajomości przez lekarza języka polskiego.

Warto nadmienić, że art. 7 ust. 2a u.z.l. sam w sobie jest już regulacją liberalizującą wymogi językowe stawiane zagranicznym lekarzom, bowiem zakłada, że lekarz chcący uzyskać zgodę na wykonywanie zawodu jedynie „na określony zakres czynności zawodowych, okres i miejsce zatrudnienia w podmiocie leczniczym” nie musi zdawać egzaminu z języka polskiego, ani nie musi przekładać żadnego zaświadczenia potwierdzającego jego umiejętności językowe. Przepis ten wymaga jedynie złożenia przez lekarza oświadczenia, że wykazuje znajomość języka polskiego wystarczającą do wykonywania powierzonego mu zakresu czynności zawodowych.

Art. 61 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy szedł jeszcze dalej – nie stawiając absolutnie żadnych wymagań związanych ze znajomością języka polskiego osobom z Ukrainy, które chcą wykonywać w Polsce zawód lekarza. Osoby takie nie tylko nie potrzebowały żadnego zaświadczenia i nie musiały zdawać żadnego egzaminu – nie musiały nawet składać oświadczenia o znajomości języka polskiego.

Wymóg znajomości języka polskiego i praktyka okręgowych izb lekarskich

Pominięcie dokumentowania – chociażby oświadczeniem – znajomości języka polskiego wydaje się być zamierzonym działaniem ustawodawcy. Niemniej, nie można pominąć kwestii odesłań ustawowych, które w tym przypadku prowadzą do wniosku, że pomimo wyraźnego pominięcia w art. 61 ust. 1 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy wymogu złożenia zaświadczenia, na etapie weryfikacji złożonych w celu uzyskania prawa do wykonywania zawodu dokumentów, mogło się okazać, że oświadczenie takie będą pożądane.

Art. 61 ust. 2 ww. ustawy wskazuje, że „[d]o osób, o których mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio przepisy art. 7 ust. 9-14 i 17-22 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty”. Wymieniony w przytoczonym przepisie art. 7 ust. 19 u.z.l. wskazuje, że: „Dokumenty potwierdzające spełnienie warunków, o których mowa odpowiednio w ust. 2a albo 9-11, mogą zostać złożone przez wnioskodawcę do ministra właściwego do spraw zdrowia także za pośrednictwem konsula Rzeczypospolitej Polskiej. (…)”. Przepis wskazuje więc na art. 7 ust. 2a u.z.l. jako całość, nie zaś jedynie wybrane jego punkty, jak to czyni ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy. Mogło to prowadzić do błędnych interpretacji, szczególnie w sytuacji stosowania ustawy przez osoby bez wykształcenia prawniczego – a takie z oczywistych względów zasiadają w znakomitej większości w okręgowych radach lekarskich, jakoby oświadczenie o znajomości języka polskiego było jednak dokumentem niezbędnym do prawidłowego złożenia wniosku o zgodę na wykonywanie zawodu w trybie wprowadzonym ustawą o pomocy obywatelom Ukrainy.

W rzeczywistości przepis zawarty w art. 7 ust. 19 u.z.l. reguluje technikalia związane z miejscem składania dokumentów oraz wydawaniem decyzji, a kluczowa dla interpretacji rzeczonego przepisu jest użyta w art. 61 ust. 2 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy fraza „stosuje się odpowiednio”. Nie ulega wątpliwości, że odesłanie do rzeczonego przepisu związane jest z regulacjami technicznymi dotyczącymi składania wniosków i wydawania decyzji, zaś osoby chcące stosowną decyzję uzyskać obowiązywały wymogi zawarte w art. 61 ust. 1 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy.

W celu uniknięcia komplikacji i nieporozumień dobrą praktyką było zatem, pomimo braku takiego wymogu, złożenie oświadczenia o znajomości języka polskiego. W rzeczywistości znajomość języka jest niezbędna dla wykonywania zawodu lekarza, który wymaga przecież bezpośredniego kontaktu z pacjentem, a samo złożenie oświadczenia nie jest w żadnym stopniu obciążające finansowo i nie wymaga żadnej szczególnej aktywności – mogło natomiast znacznie ułatwić i przyspieszyć drogę do możliwości podjęcia pracy w zawodzie.

Dofinansowanie z Funduszu Pracy kosztów szkolenia z języka polskiego

            Pomimo kształtu ustawy, która nie stawiała wymagań językowych przed osobami chcącymi podjąć pracę w zawodzie lekarza w trybie art. 61 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy, tak jak już wskazano wyżej, w praktyce znajomość języka i tak była i jest niezbędna. Zwracało na to uwagę zarówno środowisko lekarskie, jak i ze sami pacjenci. Z uwagi na zakończenie obowiązywania nadzwyczajnego trybu przyznawania prawa wykonywania zawodu lekarza konieczność udokumentowania znajomości języka polskiego stała się obecnie rzeczywistością.

W związku z powyższym warto pamiętać o regulacji zawartej w art. 22i ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy, który stanowi, że Minister właściwy do spraw pracy może dofinansować z Funduszu Pracy koszty szkolenia z języka polskiego dla obywateli Ukrainy. Uprawnienie to dotyczy lekarzy, lekarzy dentystów, a także pielęgniarek i położnych.

W przypadku lekarzy wniosek o dofinansowanie składa okręgowa izba lekarska, a dofinansowanie kosztu szkolenia może sięgnąć nawet 3000,00 zł dla jednej osoby za jedno szkolenie – przy czym ustawa dopuszcza udział w maksymalnie trzech szkoleniach.

Podsumowanie

Do 24 października 2024 r. lekarze z Ukrainy, którzy w związku z eskalacją konfliktu zbrojnego na terytorium ich państwa znaleźli się w Polsce, mogli podjąć działania w celu uzyskania prawa do wykonywania zawodu w Polsce w szczególnie uproszczonym trybie przewidzianym ustawą o pomocy obywatelom Ukrainy. Wśród warunków jakie musieli spełnić w takim wariancie nie było konieczności składania egzaminu, zaświadczenia, ani nawet oświadczenia o znajomości języka polskiego.

Obecnie, po 24 października 2024 r., droga do wykonywania zawodu w Polsce nadal pozostanie otwarta, a ustawa o zawodzie lekarza również oferuje rozwiązania – w trybie art. 7 ust. 2a u.z.l. – umożliwiające wykonywanie zawodu bez konieczności dokumentowania inaczej niż własnym oświadczeniem, znajomości języka polskiego.

Aby jednak w pełni korzystać z możliwości jakie daje zawód lekarza i uzyskać prawo do wykonywania zawodu w Polsce bez ograniczeń czasowych, czy konieczności pozostawiania związanym z jedną placówką i wcześniej określonym zakresem obowiązków, konieczne jest wykazanie się znajomością języka polskiego niezbędną do wykonywania zawodu lekarza lub lekarza dentysty potwierdzoną egzaminem z języka polskiego.


[1] Ustawa z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz. U. z 2024 r., poz. 167, t.j.), dalej jako: „ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy” lub „u.p.o.U.”.

[2] Zob. GUS, Zasoby kadrowe w wybranych zawodach medycznych na podstawie źródeł administracyjnych w 2022 r., s. 5-6, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/zdrowie/zdrowie/zasoby-kadrowe-w-wybranych-zawodach-medycznych-na-podstawie-zrodel-administracyjnych-w-2022-r-,28,2.html, (dostęp: 29.08.2024 r.).

[3] Por. np. Stanowisko Nr 7/24/P-IX Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej z dnia 12 lutego 2024 r. w sprawie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, https://nil.org.pl/uploaded_files/documents/doc_1707747085_ps007-24-ix-nowelizacja-ustawy-o-pomocy-obywatelom-ukrainy.pdf, (dostęp: 29.08.2024 r.).

[4] Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z 1997 r., nr 78, poz. 483), dalej jako: „Konstytucja RP”.

[5] Dz. U. z 2021 r., poz. 1342; dalej jako: „ustawa o izbach lekarskich”.

[6] Art. 5 pkt 3-3c ustawy o izbach lekarskich.

[7] Dz. U. z 2024 r., poz. 1287; dalej jako: „ustawa o zwodzie lekarza” lub „u.z.l.”.

[8] Dotyczy wyłącznie podmiotu leczniczego o którym mowa w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2024 r. poz. 799).

[9] W rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 146 i 858).

[10] O której mowa w art. 1 pkt 6a ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

[11] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 czerwca 2009 r. w sprawie zakresu znajomości języka polskiego w mowie i piśmie, niezbędnej do wykonywania zawodu lekarza, lekarza dentysty na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, oraz egzaminu ze znajomości języka polskiego, niezbędnej do wykonywania zawodu lekarza, lekarza dentysty (Dz. U. z 2021 e, poz. 2181 t.j.), dalej jako: „rozporządzenie w sprawie znajomości języka polskiego”.

[12] § 4 rozporządzenia w sprawie znajomości języka polskiego.

[13] Termin zawarty w art. 61 ust. 1 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy był kilkukrotnie wydłużany. Ostatnio przepis ten nowelizowany był przez art. 1 pkt 46 lit. a ustawy z dnia 15 maja 2024 r. (Dz.U. z 2024 r., poz. 854) zmieniającej nin. ustawę z dniem 25 czerwca 2024 r.

Tymoteusz Zych

Tymoteusz Zych

Radca prawny, doktor nauk prawnych.

Skontaktuj się z nami!

Zostaw swój telefon, a oddzwonimy do Ciebie, by udzielić pomocy Tobie lub Twoim bliskim.

Kontakt