Rzecznik Praw Pacjenta (RPP) to organ centralny, który stoi na straży praw osób korzystających ze świadczeń opieki zdrowotnej.
Zgodnie z ustawą o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, jego zadaniem jest m.in. rozpatrywanie wniosków i skarg pacjentów, czy też prowadzenie postępowań wyjaśniających.
W praktyce jednak zdarzają się sytuacje, gdy pacjent – mimo złożenia wniosku – nie otrzymuje odpowiedzi w ustawowym terminie. Wówczas powstaje pytanie: czy można złożyć skargę na bezczynność Rzecznika Praw Pacjenta?
Czym jest bezczynność organu administracji?
Bezczynność to sytuacja, w której organ administracji publicznej (w tym Rzecznik Praw Pacjenta) nie podejmuje wymaganych prawem działań w określonym terminie.
Zgodnie z art. 35 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego (k.p.a.), sprawy powinny być załatwiane „bez zbędnej zwłoki”, a w terminie:
- do 1 miesiąca – w sprawach wymagających postępowania wyjaśniającego,
- do 2 miesięcy – w sprawach szczególnie skomplikowanych,
- natychmiast – jeśli sprawa może być załatwiona na podstawie przedstawionych dokumentów.
Jeśli organ nie wyda decyzji ani postanowienia w przewidzianym terminie i nie zawiadomi strony o przyczynach opóźnienia, mamy do czynienia z bezczynnością.
Skarga na bezczynność – podstawa prawna
Skarga na bezczynność przysługuje na podstawie art. 3 § 2 pkt 8 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (p.p.s.a.).
Przepis ten wskazuje, że kontrola sądów administracyjnych obejmuje także skargi na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania przez organy administracji publicznej.
Oznacza to, że jeśli Rzecznik Praw Pacjenta nie podejmuje działań lub przewleka postępowanie, pacjent może wnieść skargę do właściwego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (WSA).
Jak wygląda procedura wniesienia skargi na bezczynność RPP?
- Wezwanie organu do usunięcia naruszenia prawa
Zanim pacjent skieruje sprawę do sądu, powinien najpierw wezwać Rzecznika Praw Pacjenta do wydania decyzji lub załatwienia sprawy. - Wniesienie skargi do WSA
Jeśli organ wciąż nie reaguje, pacjent ma prawo wnieść skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (zwykle w Warszawie, ponieważ RPP ma siedzibę w stolicy). Skarga musi zawierać m.in.:- dane skarżącego,
- wskazanie organu (Rzecznik Praw Pacjenta),
- określenie żądania (np. stwierdzenie bezczynności i zobowiązanie organu do wydania decyzji),
- uzasadnienie,
- dowód wcześniejszego wezwania organu.
- Rozpoznanie sprawy przez sąd
WSA bada, czy faktycznie doszło do bezczynności. Jeżeli tak – może zobowiązać RPP do wydania decyzji w określonym terminie. - Środki dyscyplinujące
Sąd może też nałożyć na organ grzywnę lub przyznać stronie sumę pieniężną (art. 149 § 2 p.p.s.a.).
Orzecznictwo
- Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 11 września 2024 r., sygn. akt II GSK 1481/23 Zaniechanie przez Rzecznika Praw Pacjenta zajęcia stanowiska co do całości wniosku o stwierdzenie naruszenia praw pacjenta oznacza jego bezczynność podlegającą skardze do sądu administracyjnego. Przepis art. 53 ust. 3a ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. u.p.p. w związku z art. 53 ust. 1 i ust. 3 tej ustawy przewiduje drogę postępowania przed sądem administracyjnym (możliwość złożenia skargi do tego sądu) w przypadku, w którym Rzecznik Praw Pacjenta wyjaśnia wnioskodawcy i pacjentowi, którego sprawa dotyczy, że nie stwierdził naruszenia praw pacjenta. Niewątpliwie wyjaśnienie to następuje w formie decyzji administracyjnej. Jest ona wydawana po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego, które wszczynane jest na wniosek podmiotu. Należy podkreślić, że zakres postępowania wyjaśniającego wyznaczony jest treścią wniosku. Zatem wypowiedź organu w przedmiocie stwierdzenia lub niestwierdzenia naruszenia praw pacjenta musi być całościowa, to znaczy musi odnosić się do całego zakresu wniosku.
Dlaczego skarga na bezczynność RPP jest ważna?
- Chroni prawa pacjenta – umożliwia uzyskanie rozstrzygnięcia w sytuacji, gdy organ milczy.
- Dyscyplinuje organy – sąd może nałożyć grzywnę na Rzecznika, co motywuje do sprawniejszego działania.
- Przyspiesza sprawę – WSA może zobowiązać organ do załatwienia sprawy w określonym terminie.
FAQ – najczęstsze pytania pacjentów
1. Ile czasu mam na wniesienie skargi na bezczynność Rzecznika Praw Pacjenta?
Nie ma sztywnego terminu – można to zrobić w każdym momencie, gdy organ nie podejmuje działań w ustawowym czasie.
2. Czy muszę korzystać z adwokata lub radcy prawnego?
Nie ma takiego obowiązku, ale profesjonalny pełnomocnik zwiększa szanse na skuteczne sformułowanie zarzutów i wygranie sprawy.
3. Ile kosztuje wniesienie skargi do WSA?
Opłata sądowa od skargi na bezczynność wynosi co do zasady 200 zł.
4. Czy sąd może przyznać mi odszkodowanie?
Sąd administracyjny nie zasądza odszkodowań, ale może przyznać sumę pieniężną za bezczynność. Roszczeń odszkodowawczych należy dochodzić przed sądem cywilnym.
5. Jak długo trwa postępowanie przed WSA?
Zazwyczaj od kilku miesięcy do roku, w zależności od obciążenia sądu.
Podsumowanie
Skarga na bezczynność Rzecznika Praw Pacjenta to skuteczny środek ochrony, gdy organ nie odpowiada na wniosek pacjenta lub przewleka postępowanie. Dzięki niej pacjent może wymóc na organie działanie, a sąd ma narzędzia dyscyplinujące, takie jak grzywna czy przyznanie sumy pieniężnej.
Jeśli masz wątpliwości, czy w Twojej sprawie doszło do bezczynności Rzecznika Praw Pacjenta, warto skonsultować się z profesjonalnym pełnomocnikiem, który oceni sytuację i przygotuje skuteczną skargę.
Kancelaria Radcy Prawnego dr Tymoteusz Zych w ramach świadczonych usług udzieli pomocy w dochodzeniu Państwa praw w związku z bezczynnością organu, w tym ze sporządzeniem skargi na bezczynność.
Zapraszamy do kontaktu pod numerem telefonu 726 003 505
