Prawa pacjenta zaliczają się do kategorii dóbr osobistych. Możliwość ich dochodzenia wynika z przepisu art. 448 KC. oraz art. 4 ust. 1 ustawy o prawach pacjenta.
Naruszenie praw osoby, której udzielane są świadczenia zdrowotne nie zawsze jest tożsame z wystąpieniem szkody osobowej, którą rozpatrujemy w granicach błędu medycznego.
Niemniej jednak, jeżeli pacjent, którego prawa zostały naruszone jednocześnie doznał krzywdy wskutek uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, niezależnie od złożonego roszczenia w oparciu o przepis wskazany powyżej, może dochodzić swoich roszczeń także na podstawie art. 445 kc.
Niektóre prawa pacjenta są w bardzo ścisły sposób powiązane z procesem leczenia, nakładają określone obowiązki na podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych.
Chodzi tu przede wszystkim o prawo do świadczeń zdrowotnych udzielanych z należytą starannością, prawo do informacji, które nierozerwalnie wiążą się z procesem leczenia, a co za tym idzie ich dochodzenie wraz z roszczeniami uzyskanymi wskutek szkody wynikłej przez błąd medyczny jest naturalne.
Podstawowym prawem pacjenta jest prawo do świadczeń zdrowotnych. Wynika z niego prawo do świadczeń zgodnych z aktualną wiedzą medyczną oraz udzielanych z należytą starannością.
Przeciwnie niż w przypadku zadośćuczynienia za błąd medyczny, krzywda wynikła z naruszenia praw pacjenta nie musi rodzić konkretnych skutków.
Wystarczy, że dojdzie do zawinionego naruszenia jego praw.
Ustawa zawiera katalog dóbr osobistych, za naruszenie których pacjent może domagać się zadośćuczynienia. Są wśród nich prawa do:
Ochroną wynikającą z zapisów ustawy o prawach pacjenta nie korzystają prawa do:
Poszkodowany ma jednak prawo domagać się naprawienia szkody na zasadach ogólnych wynikających z kodeksu cywilnego.
Ustawodawca na równi postawił wszystkie prawa pacjenta. Dla oceny samego faktu naruszeń dóbr osobistych rozróżnienie nie ma różnicy, dla ich skutków już tak. Za podstawowe prawo należy jednak uznać prawo pacjenta do świadczeń zdrowotnych.
Istotą każdej ingerencji medycznej jest podejmowanie działań mających na celu poprawę, przywrócenie lub utrzymanie dobrostanu zdrowia.
Przestrzeganie prawa do świadczeń zdrowotnych ma na celu zapewnienie pacjentom odpowiednich standardów.
Najistotniejszym z punktu widzenia negatywnych skutków naruszenia będzie prawo pacjenta do świadczeń zdrowotnych.
Odmowa udzielenia świadczeń przez szpital czy podmiot leczniczy może doprowadzić do rozstroju zdrowia lub uszczerbku na zdrowiu.
Wówczas poszkodowany będzie miał możliwość dochodzić swoich roszczeń także z uwagi na szkodę wynikłą w skutek błędu medycznego.
Gdyby po drugiej stronie umieścić prawo pacjenta do opieki duszpasterskiej, to o ile mogło wyrządzić krzywdę moralną, o tyle trudno sobie wyobrazić, aby wpłynęło na efektywność leczenia.
Równie istotnym dla pacjentów jest prawo do dokumentacji medycznej. Szczególnie ważne jest w przypadku leczenia długoterminowego, które prowadzone jest przez wielu lekarzy. Wówczas systematyczność prowadzonej dokumentacji ma realny wpływ na zdrowie i życie pacjenta.
Każdorazowo błąd medyczny będzie stanowił także naruszenie praw pacjenta. Szkoda wynikła z naruszenia praw pacjenta nie będzie jednak równoznaczna z wystąpieniem błędu medycznego.
Poszkodowani pacjenci mają po swojej stronie znaczącego sprzymierzeńca. Dane pokazują, że w samym 2020r . do biura rzecznika wpłynęło 135 625 spraw.
Organem administracji centralnej stojącym na staży przestrzegania praw pacjenta jest Rzecznik.
Każdorazowo pacjent, który choćby podejrzewa, że jego prawa zostały naruszone ma możliwość wystąpienia ze stosownym wnioskiem do RPP.
Rzecznik jest organem właściwym do rozpatrywania skarg zarówno o naruszenia indywidualne jak i zbiorowe.
Prawa pacjentów wpisują się w realizację konstytucyjnego praw do ochrony zdrowia.
Według danych RPP zawartych w sprawozdaniu dotyczącym przestrzegania praw pacjentów na terytorium RP w roku 2022, Rzecznik:
Analiza orzecznictwa pokazuje, że zadośćuczynienie z tytułu naruszenia praw pacjenta jest znacznie niższe od świadczeń wypłacanych wskutek szkody wynikłej przez błąd medyczny.
Prawa osób, którym udzielane są świadczenia mające na celu poprawę stanu zdrowia należy rozumieć szeroko. Za pojęciami, prawo do dokumentacji medycznej, udzielanie świadczeń zdrowotnych z należytą starannością kryje się znacznie więcej.
W 2019r. RPP wydał decyzję w sprawie stosowania praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjentów. Przyczyną było niezapewnienie odpowiedniej jakości wody w kontrolowanym szpitalu.
Pacjenci mają prawo do świadczeń zdrowotnych udzielanych z należytą starannością w warunkach odpowiadających określonym w odrębnych przepisach wymaganiom fachowym i sanitarnym (art. 8 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta).
Była to pierwsza tego typu decyzja, która pokazuje, jak szeroko należy rozumieć ochronę praw pacjentów.
W wyroku WSA w Warszawie (sygn. akt VII SA Wa 824/18), sąd potwierdził decyzję Rzecznika. Określił, że wulgarne lub niestosowne zachowanie personelu placówki udzielającej świadczeń zdrowotnych stanowi naruszenia prawa do poszanowania godności.
W podanym wyroku znalazło się także potwierdzenie, że odmowa udzielenia świadczeń w przypadku nieokazania dowodu osobistego stanowi naruszenie praw pacjenta. W tym przypadku prawa do świadczeń zdrowotnych.
Pacjent nie otrzymał od lekarza pełnej informacji o swoim stanie zdrowia i możliwym leczeniu. Wysokość przyznanego świadczenia wynika z utrwalonego w orzecznictwie poglądu, że nikły charakter krzywdy, zachowanie, które nie wpływa na proces leczenia nie zawsze zasługuje na odszkodowanie.
Sąd podkreślił, że roszczenie pacjenta z tytułu naruszeń jego praw jest roszczeniem samodzielnym, które przysługuje z samego faktu jego naruszenia a nie od rozmiarów krzywdy.
Roszczenie pacjentki w ocenie sądu było zasadne z uwagi na zaniedbania lekarzy i personelu szpitala, takiej jak:
Pacjentka trafiła do szpitala celem przeprowadzenia zabiegu artroskopii. Wcześniej wielokrotnie była hospitalizowana, w tym operacyjnie.
W ocenie pacjentki zabieg powikłany był wystąpieniem parastazji zaburzeń ruchowych. Sąd postanowił, że nie da się z wystarczającym prawdopodobieństwem wykazać, czy stan zdrowia pacjentki jest skutkiem wdrożonego leczenia, czy też wynika z chorób istniejących.
Sąd dał jednak wiarę dowodom na okoliczność naruszenia przez lekarzy praw pacjenta.
Zadośćuczynienie za naruszenie praw pacjenta obejmuje:
Naruszenie obejmowało niewykonaniu diagnostyki przedoperacyjnej, brak wykonania przez lekarzy stosownych badań.
W ocenie Sądu lekarze przekazali pacjentce niepełne informacje dotyczące zastosowanego środka znieczulającego. W efekcie udzielona przez pacjentkę zgoda na znieczulenie nie miała charakteru świadomej zgody.
Ciekawym jest także fakt przyznania zadośćuczynienia w wysokości 10.000 zł. z tytułu krzywdy poniesionej poprzez naruszenie dóbr osobistych.
Sąd uznał, że lekarze udzielający świadczeń zdrowotnych naruszyli prawo do wolności poprzez pogwałcenie nietykalności cielesnej wskutek bezprawnej iniekcji środka znieczulającego.
Sąd zobowiązał także szpital do sporządzenia przeprosin na piśmie.
Pacjentka zgłosiła się na zabieg usunięcia pęcherzyka żółciowego metodą laparoskopową. Przed przystąpieniem do zabiegu żaden z lekarzy nie przeprowadził z pacjentką rozmowy.
Osoba poddająca się leczeniu chirurgicznemu musi uzyskać informacje o proponowanym leczeniu, możliwych dla zdrowia powikłaniach.
W przedmiotowej sprawie udzielona przez pacjentkę zgoda nie miała charakteru świadomej.
W przebiegu pooperacyjnym doszło do wystąpienia typowych powikłań, niemniej jednak z uwagi na naruszenie prawa pacjentki do udzielenia świadomej zgody na zabieg sąd uznał, o konieczności zadośćuczynienia tej krzywdy.
Istotnym jest, że postępowanie lekarzy było zgodne z wiedzą medyczną a ich działanie cechowała wysoka staranność. Powikłania, które wystąpiły miały charakter typowy.
W dużym uproszczeniu należy więc uznać, że gdyby lekarz porozmawiał z pacjentką orze zabiegiem operacyjnym, gdyby w dokumencie zgody na zabieg zawarto wszelkie wymagane informacje, w sprawie nie doszłoby do naruszenia dóbr osobistych.
Pacjentka zgłosiła się do szpitala celem wykonania zabiegu usunięcia jajnika z powodu zmian chorobowych. Pacjentka wyraziła zgodę wyłącznie na usunięcie jajnika. Lekarz usunął pacjentce macice.
Sąd podkreślił, że pacjentka wyraziła zgodę wyłącznie na świadczenie zdrowotne związane z zabiegiem usunięcia jajnika. Lekarz rozszerzył zakres zabiegu operacyjnego bez wiedzy i woli pacjentki, co jest naruszeniem z uwagi na fakt, że usunięcie organu nie miało na celu ratowania życia lub zdrowia.
Prawnicy kancelarii TZLAW dzięki wieloletniemu doświadczeniu pomogą Państwu w dochodzeniu swoich praw, w tym także w trakcie postępowania przed Rzecznikiem Praw Pacjenta.
Skontaktuj się z nami!
Zostaw swój telefon, a oddzwonimy do Ciebie, by udzielić pomocy Tobie lub Twoim bliskim.
Kontakt
Błędnie wykonany bonding zębów Bonding zębów, znany także jako licówka kompozytowa, jest popularnym zabiegiem stomatologicznym. Polega on na nałożeniu na zęby specjalnej żywicy kompozytowej, w celu poprawy ich: Dlaczego pacjenci wybierają bonding? Zabieg ten […]
Nieprawidłowo wykonany lifting twarzy Lifting twarzy jest zabiegiem medycyny estetycznej, który daje szansę na ponowne ładne napięcie tkanek i młody owal twarzy. Jest to jedyny zabieg, który daje przewidywalne efekty oraz ich stabilność przez wiele lat. Najczęściej […]
Powikłania po punkcji kręgosłupa (punkcji lędźwiowej) Punkcja kręgosłupa, znana również jako nakłucie lędźwiowe, jest zabiegiem medycznym wykonywanym w celu pobrania płynu mózgowo-rdzeniowego do badań diagnostycznych. Choć procedura ta jest zwykle bezpieczna, jak każdy zabieg […]