Zażalenie na postanowienie o umorzeniu postępowania w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej

Postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej lekarzy stanowi kluczowy element systemu zapewniającego przestrzeganie zasad etyki lekarskiej oraz ochronę praw pacjentów. Kwestie te regulowane są przede wszystkim przez ustawę z dnia 2 grudnia 2009 r. o izbach lekarskich (Dz.U. 2021 poz. 1342; dalej jako UIL) oraz Kodeks Etyki Lekarskiej. Zgodnie z art. 53 ustawy o izbach lekarskich, członek izby lekarskiej podlega odpowiedzialności zawodowej za naruszenie zasad etyki lekarskiej oraz przepisów związanych z wykonywaniem zawodu lekarza. Czyn, który nie odpowiada tym zasadom oraz przepisom, nazywany jest przewinieniem zawodowym.

Umorzenie postępowania wyjaśniającego

Po utrzymaniu informacji o możliwości popełnienia przewinienia zawodowego Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej, na podstawie art. 67 UIL, wydaje postanowienie o wszczęciu bądź odmowie wszczęcia postępowania wyjaśniającego. Podczas postępowania wyjaśniającego Rzecznik, który prowadzi postępowanie wyjaśniające może: przesłuchiwać strony (w tym pokrzywdzonego czy lekarza, którego dotyczy postępowanie), czy wnosić o opinię biegłego.

Zgodnie z art. 63 UIL Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej może wydać postanowienie umorzeniu postępowania wyjaśniającego, zwłaszcza w przypadku, gdy:

• czyn nie stanowi przewinienia zawodowego,
• brak jest danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie popełnienia przewinienia zawodowego,
• czynu nie popełniono,
• obwiniony zmarł,
• nastąpiło ustanie karalności (np. gdy doszło do przedawnienia),
• postępowanie co do tego samego czynu zostało prawomocnie zakończone bądź toczy się.

Na postanowienie o umorzeniu postępowania wyjaśniającego służy środek zaskarżenia w postaci zażalenia. Zgodnie z art. 68 UIL pokrzywdzonemu przysługuje zażalenie na postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania wyjaśniającego, a stronom — na postanowienie o jego umorzeniu. Uprawnionym do złożenia zażalenia przysługuje prawo przejrzenia akt.

Cel zażalenia

Jeżeli istnieją uzasadnione wątpliwości co do słuszności umorzenia, należy skorzystać z prawa do złożenia zażalenia. Ostatecznie, celem postępowania dyscyplinarnego nie jest jedynie ukaranie lekarza, ale także:

• zapewnienie wysokich standardów w zawodzie,
• ochrona pacjentów przed ewentualnymi nieprawidłowościami.

Podstawa zażalenia

Podstawą do wniesienia zażalenia mogą być m.in.:

• Niepełne przeprowadzenie postępowania dowodowego,
• Błędna ocena zgromadzonych dowodów,
• Niewłaściwa interpretacja przepisów prawa,
• Przedwczesne zakończenie postępowania,
• Naruszenie zasad bezstronności i rzetelności postępowania,
• Pominięcie istotnych faktów lub nowych dowodów.

Niepełne przeprowadzenie postępowania dowodowego

Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej prowadzi postępowanie wyjaśniające w sprawie lekarza, który może być obwiniony o przewinienie zawodowe. Celem postępowania wyjaśniającego jest ustalenie, czy został popełniony czyn mogący stanowić przewinienie zawodowe, wyjaśnienie okoliczności sprawy, a w przypadku stwierdzenia znamion przewinienia zawodowego ustalenie obwinionego oraz zebranie, zabezpieczenie i w niezbędnym zakresie utrwalenie dowodów dla sądu lekarskiego. Na tym etapie rzecznik ma obowiązek:

• zebrać wszelkie dostępne dowody,
• przesłuchać świadków,
• dokonać analizy dokumentacji medycznej,
• uzyskać opinie biegłych (jeśli wymaga tego charakter sprawy),
• ocenić, czy istnieją podstawy do skierowania sprawy do sądu lekarskiego.

Umorzenie postępowania może być uznane za przedwczesne, jeżeli rzecznik nie przeprowadził wszystkich niezbędnych czynności dowodowych. W takiej sytuacji osoba składająca zażalenie powinna wskazać, jakie dowody zostały pominięte oraz jaki miałyby one wpływ na wynik sprawy.

Błędna ocena zgromadzonych dowodów

Jednym z kluczowych argumentów w zażaleniu na umorzenie postępowania dyscyplinarnego lekarza jest błędna ocena zgromadzonych dowodów przez Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej. Nawet jeśli rzecznik formalnie przeprowadził postępowanie dowodowe, może dojść do sytuacji, w której niewłaściwie ocenił zgromadzony materiał. To doprowadziło do niesłusznego umorzenia sprawy.

Błędna ocena dowodów może polegać na:

• niewłaściwej interpretacji dowodów,
• pominięciu istotnych faktów,
• nadaniu nadmiernej lub niewystarczającej wagi poszczególnym dowodom,
• przyjęciu błędnych założeń dotyczących okoliczności sprawy.

Niewłaściwa interpretacja przepisów prawa

Jednym z istotnych zarzutów, który może stanowić podstawę zażalenia na umorzenie postępowania dyscyplinarnego przez Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej Lekarzy, jest niewłaściwa interpretacja przepisów prawa. Rzecznik, podejmując decyzję o umorzeniu, powinien działać zgodnie z obowiązującymi regulacjami prawnymi, w tym z:

• ustawą o izbach lekarskich,
• Kodeksem Etyki Lekarskiej,
• a także przepisami szczegółowymi dotyczącymi odpowiedzialności zawodowej lekarzy.

Jeśli rzecznik błędnie zinterpretuje te przepisy – np.:

• nieprawidłowo oceni, czy dany czyn stanowi przewinienie zawodowe,
• niewłaściwie zastosuje przepisy proceduralne,
• zignoruje orzecznictwo sądów lekarskich

– jego decyzja może zostać podważona w zażaleniu.

Przedwczesne zakończenie postępowania

Przedwczesne zakończenie postępowania przez Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej Lekarzy może stanowić istotny zarzut w zażaleniu na umorzenie sprawy. Ponadto umorzenie sprawy powinno być decyzją wynikającą z pełnej analizy dowodów, a nie pochopnym zakończeniem sprawy.

Jeżeli postępowanie zostanie zakończone:

• przed przeprowadzeniem wszystkich koniecznych czynności dowodowych,
• bez uwzględnienia istotnych faktów,

można zarzucić rzecznikowi przedwczesne umorzenie sprawy. W takiej sytuacji strona postępowania może skutecznie złożyć zażalenie do Okręgowego Sądu Lekarskiego, domagając się kontynuacji postępowania.

Pominięcie istotnych faktów lub nowych dowodów

Jednym z najczęstszych powodów składania zażalenia na umorzenie postępowania dyscyplinarnego przez Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej Lekarzy jest pominięcie istotnych faktów lub nowych dowodów, które mogły mieć kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy.

Umorzenie sprawy powinno następować dopiero po wyczerpującym zbadaniu wszystkich okoliczności. Jeśli jednak rzecznik nie uwzględnił ważnych faktów lub nie przeanalizował nowych dowodów, które mogłyby wpłynąć na jego decyzję, jego postanowienie może zostać uznane za wadliwe.

Podsumowanie

Pominięcie istotnych faktów lub nowych dowodów przez Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej Lekarzy może prowadzić do niesłusznego umorzenia postępowania dyscyplinarnego. W takich przypadkach zażalenie jest kluczowym instrumentem umożliwiającym ponowną analizę sprawy.

Rzecznik ma obowiązek dokładnie i obiektywnie przeanalizować wszystkie dowody przed podjęciem decyzji o umorzeniu postępowania. Niedopełnienie tego obowiązku może wynikać z:

• nieprzeprowadzenia wszystkich niezbędnych czynności dowodowych (np. brak przesłuchania kluczowych świadków, brak analizy pełnej dokumentacji medycznej),
• błędnej oceny zebranego materiału,
• pominięcia nowych dowodów, które mogą mieć wpływ na wynik postępowania.

Każdy przypadek, w którym:

• ważne fakty nie zostały uwzględnione,
• nowe dowody nie zostały przeanalizowane,

podważa rzetelność postępowania wyjaśniającego i może prowadzić do niesprawiedliwego rozstrzygnięcia sprawy. Lekarz, który rzeczywiście dopuścił się przewinienia zawodowego, może w ten sposób uniknąć odpowiedzialności, a pacjent, który doświadczył błędu medycznego, pozostaje bez ochrony prawnej.

Dlatego w zażaleniu warto szczegółowo wskazać:

• Jakie istotne dowody zostały pominięte – np. brak analizy pełnej dokumentacji, nieuwzględnienie zeznań świadków, brak opinii biegłego.
• Dlaczego te dowody miały kluczowe znaczenie dla sprawy – np. mogły potwierdzić, że lekarz postępował niezgodnie ze sztuką lekarską.
• Jakie konsekwencje miało pominięcie tych dowodów – np. doprowadziło do błędnego wniosku rzecznika i przedwczesnego umorzenia sprawy.

Skutecznie sporządzone zażalenie, poparte argumentacją prawną i dowodową, zwiększa szanse na:

• uchylenie decyzji rzecznika,
• ponowne rozpatrzenie sprawy przez Okręgowy Sąd Lekarski.

Jest to niezwykle istotne zarówno z punktu widzenia:

• ochrony pacjentów,
• jak i zapewnienia odpowiedzialności zawodowej lekarzy,
• przestrzegania standardów etycznych w środowisku medycznym.