Zakażenie Clostridium difficile

Zakażenia szpitalne stanowią istotny problem w systemie ochrony zdrowia, zarówno z medycznego, jak i prawnego punktu widzenia. Jednym z najczęściej występujących patogenów odpowiedzialnych za zakażenia jelitowe w placówkach medycznych jest bakteria Clostridium difficile. Zakażenie tym drobnoustrojem może prowadzić do poważnych powikłań zdrowotnych, a w kontekście prawnym rodzi kwestie odpowiedzialności cywilnej placówek medycznych za szkody wyrządzone pacjentom.

Charakterystyka zakażenia Clostridium difficile

Clostridium difficile jest beztlenową bakterią Gram-dodatnią, zdolną do tworzenia przetrwalników, co czyni ją odporną na wiele standardowych metod dezynfekcji. Zakażenie tą bakterią najczęściej objawia się biegunką o różnym nasileniu, od łagodnej po ciężką, mogącą prowadzić do rzekomobłoniastego zapalenia jelit (ostrej choroby biegunkowej). Głównym czynnikiem ryzyka jest antybiotykoterapia, zwłaszcza długotrwała i o szerokim spektrum działania. Zaburza ona bowiem naturalną mikroflorę jelitową, umożliwiając rozwój Clostridium difficile.

Odpowiedzialność cywilna placówek medycznych

Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, placówki medyczne ponoszą odpowiedzialność za szkody wyrządzone pacjentom na zasadzie winy (art. 415 k.c.) lub na zasadzie ryzyka (art. 435 § 1 k.c.), w zależności od charakteru działalności. W przypadku zakażeń szpitalnych, takich jak zakażenie Clostridium difficile, kluczowe jest ustalenie, czy doszło do naruszenia obowiązku zapewnienia pacjentowi bezpiecznych warunków leczenia.

W orzecznictwie podkreśla się, że placówka medyczna odpowiada za zakażenie pacjenta, jeśli można wykazać, że do zakażenia doszło na skutek zaniedbań w zakresie przestrzegania procedur sanitarnych, niewłaściwej dezynfekcji czy też nieprawidłowego stosowania antybiotykoterapii. Ciężar dowodu w takich sprawach spoczywa na pacjencie. Należy wykazać związek przyczynowy między działaniem lub zaniechaniem placówki a powstałą szkodą.

Orzecznictwo

Wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 2 czerwca 2017 r., sygn. akt II C 342/15

Pacjentka zarzucała, że podczas hospitalizacji doszło do zakażenia bakterią Clostridium difficile na skutek złych warunków sanitarnych w szpitalu. Sąd, opierając się na opiniach biegłych, stwierdził, że nie można jednoznacznie ustalić, iż do zakażenia doszło w trakcie pobytu w szpitalu. Stwierdzono również, że zastosowane leczenie było zgodne z aktualną wiedzą medyczną. W konsekwencji powództwo zostało oddalone. 

Wyrok Sądu Okręgowego w Świdnicy z dnia 16 października 2018 r., sygn. akt IV Ka 189/18 

Postępowanie to dotyczyło odpowiedzialności karnej, w zakresie naruszenia art. 160 Kodeksu karnego, dotyczącego narażenia na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. W niniejszym postępowaniu lekarz zaniechał natychmiastowego wdrożenia doustnej antybiotykoterapii metronidazolem lub wankomycyną. Rozpoczął terapię za pomocą antybiotyku z opóźnieniem w nieoptymalnej dawce i postaci. Jednocześnie zaniechał niezwłocznego przeprowadzenia badań gazometrycznych krwi pacjentki i zlecenia oznaczenia parametrów nerkowo – mocznika i kreatyniny. Równocześnie zaniechał prowadzenia bilansu płynów w celu dokonania oceny stopnia nawodnienia. Na skutek czego pacjentka zmarła, a do zgonu pacjentki przyczynił się nieżyt żołądkowo-jelitowy wywołany przez zakażenie Clostridium Difficile 

Sąd uznał lekarza za winnego i orzekł wobec niego karę grzywny.

Standardy postępowania i profilaktyka

Aby zminimalizować ryzyko zakażeń Clostridium difficile, placówki medyczne są zobowiązane do przestrzegania rygorystycznych procedur higienicznych, w tym:

• stosowania odpowiednich środków dezynfekcyjnych;
• przestrzegania zasad higieny rąk przez personel medyczny;
• racjonalnego stosowania antybiotykoterapii, aby nie doprowadzać do dysbiozy jelitowej;
• izolacji pacjentów z rozpoznanym zakażeniem w celu zapobiegania transmisji bakterii na innych pacjentów.

Podsumowanie

Zakażenie Clostridium difficile w warunkach szpitalnych stanowi poważne wyzwanie zarówno medyczne, jak i prawne. Placówki medyczne mają obowiązek zapewnienia pacjentom bezpiecznych warunków leczenia, a niedopełnienie tych obowiązków może skutkować odpowiedzialnością cywilną. Orzecznictwo sądowe wskazuje na konieczność dokładnego badania okoliczności każdego przypadku, z uwzględnieniem opinii biegłych oraz analizy przestrzegania procedur medycznych.

Kancelaria Radcy Prawnego dr Tymoteusz Zych w ramach świadczonych usług pomoże w dochodzeniu Państwa praw w związku z błędami medycznymi na każdym etapie postępowania

Zapraszamy do kontaktu pod numerem telefonu +48 726 003 505.