Odszkodowanie za błąd medyczny 

Pacjent może uzyskać odszkodowanie za błąd lekarza lub innej osoby wykonującej zawód medyczny.

Aby otrzymać rekompensatę, trzeba udowodnić, że błąd medyczny był zawiniony i spowodował negatywne skutki. Kluczowe jest wsparcie prawnika. 

Odszkodowania za błąd medyczny zwykle dochodzi się najpierw na drodze ugodowej. Jeśli to nie przyniesie skutku, trzeba skierować do sądu pozew.

Starania o zadośćuczynienie za błąd medyczny nie wykluczają wszczęcia postępowania karnego w tej samej sprawie. Jego celem będzie jednak tylko ustalenie i ukaranie winnych. 

Jakie zdarzenie stanowi błąd lekarski? 

Pojęcia „błędu medycznego” nie znajdziemy w żadnej ustawie. Zasady odpowiedzialności ustalił jednak Sąd Najwyższy w oparciu o przepisy Kodeksu cywilnego. 

Błąd medyczny ma miejsce, jeżeli działanie lub zaniechanie lekarza lub innej osoby wykonującej zawód medyczny:

• jest niezgodne z aktualną wiedzą medyczną; 
• odbiega od norm staranności w danej dziedzinie medycyny (występuje wina); 
• na jego skutek powstała szkody u pacjenta.  

Takie stanowisko znajdziemy w wielu orzeczeniach Sądu Najwyższego, w tym w wyroku z 10 lutego 2010 r. (V CSK 287/09). 

Kto może uzyskać odszkodowanie za błąd medyczny? 

Do naszej Kancelarii codziennie trafiają zgłoszenia pacjentów, którzy zostali pokrzywdzeni na skutek błędów medycznych. Najczęściej o pomoc prawną proszą osoby, które doświadczyły następujących zdarzeń:

• błąd w leczeniu stomatologicznym, ortodontycznym lub protetycznym;
• błąd podczas operacji lub zabiegu chirurgicznego; 
• brak rozpoznania choroby nowotworowej;
• opóźnienie niezbędnej terapii, w szczególności kardiologicznej lub onkologicznej;
• błąd okołoporodowy;
• niepożądane działanie szczepionek;
• błąd podczas zabiegu medycyny estetycznej.

We wszystkich tego typu sprawach nasza Kancelaria pomaga przeanalizować dokumentację medyczną. Oceniamy szanse na uzyskanie odszkodowania oraz zadośćuczynienia, a także skuteczne podjęcie innych kroków prawnych. 

Kto powinien zapłacić odszkodowanie za błąd lekarski? 

W polskim systemie prawnym odpowiedzialność za błąd medyczny ponosi:

• lekarz lub inna osoba wykonująca zawód medyczny;
• podmiot leczniczy, np. szpital; 
• ubezpieczyciel lekarza lub podmiotu leczniczego. 

Rekompensaty za błąd lekarski można dochodzić od każdego z tych podmiotów z osobna lub od wszystkich równocześnie. 

Zgodnie z art. 25 ustawy o działalności leczniczej z 2011 r., wszystkie podmioty lecznicze muszą posiadać polisę ubezpieczenia OC. W praktyce w wielu sprawach to od zakładu ubezpieczeń najłatwiej jest uzyskać rekompensatę za błąd medyczny. 

Dlatego przed wystąpieniem na drogę sądową pacjent powinien uzyskać numer polisy OC odpowiedzialnego szpitala lub lekarza. Są oni ustawowo zobowiązani, by podać te dane (art. 14 ust. 2 pkt 2 ustawy o działalności leczniczej). 

Odpowiedzialność karną za błąd medyczny ponosi natomiast konkretna osoba lub osoby.Podobnie będzie w przypadku odpowiedzialności dyscyplinarnej przed izbą lekarską.

Czy odszkodowanie za błąd medyczny przysługuje, jeżeli stan zdrowia się nie pogorszył? 

Brak uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia pacjenta nie oznacza, że szpital lub inny podmiot leczniczy nie poniesie konsekwencji.

Niedozwolone jest bowiem samo zawinione naruszenie praw pacjenta, a podstawą odpowiedzialności będzie w takich przypadkach art. 4 ustawy o prawach pacjenta z 2009 r. 

Najczęściej występujące przypadki naruszeń praw pacjenta dotyczą sytuacji, w których:

• pacjent nie został prawidłowo poinformowany o konsekwencjach procedury medycznej;
• pacjent nie wyraził świadomej zgody na udzielanie świadczeń zdrowotnych;
• nie poszanowano intymności i godności pacjenta; 
• naruszono prawo do dokumentacji medycznej; 
•  udzielono świadczeń zdrowotnych bez należytej staranności (nawet, jeżeli nie wpłynęło to na stan zdrowia pacjenta). 

Jak udowodnić błąd medyczny? 

Sprawy dotyczące błędów medycznych należą do najbardziej skomplikowanych postępowań, jakie prowadzą prawnicy. Trzeba pamiętać, że ciężar dowodu zawsze spoczywa na tym, kto twierdzi.  

Punktem wyjścia powinno być zgromadzenie pełnej dokumentacji medycznej. Szpital lub inny podmiot leczniczy ma obowiązek ją udostępnić na wniosek pacjenta.Za pierwszą kopię nie można żądać wniesienia opłaty. Składając wniosek, trzeba powołać się na art. 26 ustawy o prawach pacjenta z 2009 r. 

Wniosek o udostępnienie dokumentacji medycznej może wnieść sam pacjent lub osoba przez niego upoważniona. W przypadku śmierci pacjenta lub utraty przez niego świadomości wnioskować mogą także jego bliscy. Dostęp do dokumentacji medycznej może uzyskać także adwokat lub radca prawny, który uzyskał stosowne pełnomocnictwo. 

Zdarza się, że uzyskana dokumentacja jest niekompletna bądź nieścisła. Jej analizy powinien dokonać doświadczony prawnik medyczny, który prowadził podobne sprawy.

Duże znaczenie mają zeznania świadków. Przed rozpoczęciem postępowania warto ustalić, kto i w jakim zakresie miał wiedzę na temat błędu medycznego.Świadkami mogą być nie tylko lekarze i członkowie personelu medycznego. Zeznania składać mogą także inni pacjenci oraz ich osoby bliskie, jeżeli miały wiedzę na temat nieprawidłowości.

Dowodząc błędu medycznego, trzeba pamiętać, że w toku postępowania niemal na pewno zostanie powołany biegły. To jego opinia ma zwykle największy wpływ na stanowisko sądu. 

Prawnik medyczny powinien zadać biegłemu szczegółowe i merytoryczne pytania. Należy unikać ogólnych pytań, które pozwalają na wymijające odpowiedzi. 

Czy trudno jest udowodnić błąd lekarza lub personelu szpitala? 

Wielu pacjentów ma wątpliwości, czy można wygrać postępowanie o błąd lekarza.

Sprawy dotyczące odszkodowania za błąd medyczny są skomplikowane. Biegli opierają się na dokumentacji tworzonej przez lekarza lub personel szpitala. Panuje też opinia, że biegli lekarze nie wydają opinii niekorzystnych dla swojego środowiska. 

Przekonanie to jest jednak mylne. W sprawach o błąd lekarski i inne błędy medyczne sądy wymagają ustalenia „prawdopodobieństwa wysokiego stopnia” związku przyczynowego, a nie pewności. Zasadę tę wyraził m.in. Sąd Najwyższy w wyrokach z dnia 23 października 2002 r. (II CKN 1185/00), z dnia 17 października 2007 r. (II CSK 285/07), z dnia 20 marca 2009 r. (II CSK 564/08) i z dnia 5 kwietnia 2012 r. (II CSK 402/11). 

Przed wniesieniem pozwu o odszkodowanie za błąd lekarski pacjent może potwierdzić przed innym organem czy doszło do błędu mdycznego. W tym celu może zostać wszczęte: 

• postępowanie wyjaśniające przed Rzecznikiem Praw Pacjenta; 
• postępowanie w zakresie odpowiedzialności zawodowej lekarza przed organem izby lekarskiej. 

Jak obliczyć odszkodowanie za błąd lekarski? 

Odszkodowanie za błąd lekarski obejmuje koszty, które pacjent i jego bliscy ponieśli w związku z konsekwencjami zdarzenia.

W przypadku pogorszenia stanu zdrowia pacjenta należy w szczególności uwzględnić: 

• koszty leczenia i rehabilitacji; 
• koszty dojazdów na miejsce leczenia; 
• dochody utracone w związku z tym, że miał miejsce błąd medyczny. 

Jeśli doszło do śmierci pacjenta, o wysokości odszkodowania będą rozstrzygały:

• pogorszenie sytuacji materialnej osób bliskich;
• koszty pogrzebu i pochówku. 

Pacjenci mogą także wnosić o przyznanie okresowej lub stałej renty odszkodowawczej. Przysługuje ona niezależnie od świadczeń z ZUS.

Jak obliczyć zadośćuczynienie za błąd medyczny? 

Pogorszenie stanu zdrowia pacjenta 

Niezależnie od odszkodowania, pacjent może domagać się także zadośćuczynienia za doznane cierpienie psychiczne i fizyczne. Na jego wysokość mają wpływ: 

• rozmiar bólu fizycznego i psychicznego;
• stopień i charakter uszkodzenia ciała pacjenta, w tym w szczególności jego nieodwracalność;
• pogorszenie widoków na przyszłość;
• obniżenie komfortu życia.

Jeśli błąd nie doprowadził do śmierci pacjenta, kwota zadośćuczynienia może przekroczyć 1 mln zł. Najwyższe świadczenia pacjenci, którzy wymagają stałej opieki. 

Śmierć pacjenta 

Jeżeli błąd lekarski spowodował śmierć pacjenta, zadośćuczynienia za doznaną krzywdę mogą dochodzić osoby bliskie. Przyznawane w takich przypadkach kwoty sięgają 300 tys. zł dla każdej z nich. Wpływ na wysokość zadośćuczynienia będą miały w takich sprawach: 

• związek emocjonalny danej osoby ze zmarłym; 
• rozmiar cierpień psychicznych doznawanych przez osoby bliskie;
• poczucie osamotnienia;
• rola, jaką osoba zmarła odgrywała w rodzinie. 

W ustaleniu rozmiaru krzywdy może pomóc prawnik mający w tym zakresie doświadczenie. Nasza kancelaria udzieli w takich sprawach kompetentnego wsparcia. 

Odpowiedzialność cywilna za błąd lekarski  

Postępowanie cywilne co do zasady powinno poprzedzać wezwanie szpitala lub innego podmiotu leczniczego do zapłaty należnego świadczenia. Jeśli nie chcemy go wysyłać ani prowadzić mediacji w inny sposób, musimy w pozwie wyjaśnić przyczyny. Inaczej sąd może odrzucić pozew. 

Przed wniesieniem pozwu o błąd medyczny możemy przeprowadzić postępowanie likwidacyjne w zakładzie ubezpieczeń. Zwykle proponowane kwoty są jednak niższe niż kwoty, które można uzyskać przed sądem. 

Sprawa cywilna to nie tylko analiza dokumentacji i przesłuchania świadków. Kluczowe dla jego wyniku są opinie biegłych. Jeśli biegły wypowiedział się niekompetentnie na temat postępowania lekarza, trzeba zgłosić zastrzeżenia i wnieść o dodatkową opinię. 

Przy obliczaniu wartości zadośćuczynienia sędziowie często korzystają z systemu HBT Index. Pozwala oszacować zakres uszkodzenia ciała i rozstroju zdrowia. Dobrze przygotowany pełnomocnik powinien uwypuklić w pozwie kwestie, które system bierze pod uwagę.

Sędzia nie może ograniczyć się do matematycznych wyliczeń. Zawsze musi brać pod uwagę konkretne przeżycia osób w danej sprawie. 

Odpowiedzialność karna za błąd lekarski 

Odpowiedzialność karna za błąd lekarza lub innej osoby wykonującej zawód medyczny ma charakter osobisty. Postępowanie karne w danej sprawie może zostać wszczęte niezależnie od pozwu wniesionego w sprawie cywilnej. 

Błąd medyczny może wypełniać znamiona kilku czynów zabronionych:

• nieumyślne spowodowanie śmierci (art. 155 Kodeksu karnego z 1997 r.); 
• nieumyślne spowodowanie uszczerbku na zdrowiu (art. 156 § 2 lub 157 § 3 Kodeksu karnego z 1997 r.); 
• nieumyślne narażenie na utratę zdrowia lub życia (art. 160 § 2 w zw. z § 3 Kodeksu karnego z 1997 r.). 

Zdarza się, że w związku z błędem medycznym dochodzi także do popełnienia innych przestępstw:

• fałszowanie dokumentacji medycznej (fałsz intelektualny dokumentu, art. 271 Kodeksu karnego); 
• udzielanie świadczeń zdrowotnych bez świadomej zgody pacjenta (art. 192 § 2 Kodeksu karnego). 

Zawiadomienie o przestępstwie najlepiej złożyć do działu błędów medycznych prokuratury. 

Najczęściej będzie to Prokuratura Okręgowa lub Prokuratura Regionalna. Sprawa może zostać objęta nadzorem tej jednostki lub zostanie przez nią przejęta do prowadzenia. 

Kiedy błąd lekarski podlega przedawnieniu? 

Odpowiedzialność za błąd medyczny podlega przedawnieniu tak jak w przypadku innych czynów niedozwolonych. 

W przypadku roszczeń cywilnoprawnych termin przedawnienia wynosi trzy lata, na koniec roku kalendarzowego. 

Bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się w dniu, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i osobie zobowiązanej do jej naprawienia.Nie musi to być dzień, w którym miał miejsce błąd medyczny.Bieg terminu przedawnienia może rozpocząć się na przykład w dniu, w którym:

• pacjent dostrzegł skutki błędu lekarskiego; 
• pacjent otrzymał wynik badania wskazujący, że mógł mieć miejsce błąd lekarski; 
• pacjent dowiedział się o błędzie podczas konsultacji u innego lekarza.  

Co ważne, jeżeli poszkodowanym jest małoletni, bieg terminu przedawnienia upływa dopiero dwa lata po osiągnięciu pełnoletności. Pozew o odszkodowanie za błąd lekarski można złożyć do końca roku kalendarzowego, w którym taka osoba ukończyła 20 lat.

Jeżeli błąd medyczny był przestępstwem, odszkodowania można dochodzić przez 20 lat od chwili zdarzenia. Aby to wykazać, nie potrzeba aktu oskarżenia postawionego przez prokuratora ani wyroku sądu.  

Inaczej bieg terminu przedawnienia błędu medycznego liczy się w prawie karnym. W zależności od rodzaju czynu zabronionego będzie to: 

• 10 lat (narażenie na niebezpieczeństwo utraty życia lub zdrowia)
• 5 lat (nieumyślne spowodowanie śmierci człowieka, spowodowanie uszczerbku na zdrowiu). 

Prawnik medyczny – pomoc 

Niezależnie od ścieżki postępowania,dla uzyskania odszkodowania za błąd medyczny kluczowa jest współpraca z kompetentnym prawnikiem.

Nasza kancelaria pomoże w dochodzeniu Państwa praw w związku z błędami medycznymi.

Zapraszamy do kontaktu pod numerem telefonu 794 670 078.