Opóźnienie TK (badania tomografii komputerowej)

Opóźnienie w wykonaniu tomografii komputerowej (TK) to problem, który może mieć poważne konsekwencje. Dotykają one zarówno dla pacjentów, jak i systemu opieki zdrowotnej. Tomografia komputerowa jest jednym z kluczowych narzędzi diagnostycznych. Pozwala ona na precyzyjne zobrazowanie wnętrza organizmu. Jest to niezbędne w diagnostyce wielu chorób, takich jak:

• nowotwory,
• urazy narządów wewnętrznych,
• czy schorzenia neurologiczne.

Opóźnienie w dostępie do tego badania może prowadzić do:

• poważnych komplikacji zdrowotnych,
• opóźnienia w rozpoczęciu leczenia,
• a nawet pogorszenia rokowań.

Opóźnienie TK — przyczyny opóźnień w badaniu obrazowym

W Polsce dostęp do tomografii komputerowej jest regulowany przez przepisy dotyczące świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, każdy pacjent ma prawo do świadczeń zdrowotnych odpowiadających jego stanowi zdrowia (art. 15 ust. 1). Oznacza to, że pacjenci, u których istnieje podejrzenie choroby zagrażającej życiu, powinni mieć zapewniony szybki dostęp do badań diagnostycznych. Dotyczy to także tomografii komputerowej. W rzeczywistości jednak, zwłaszcza w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ), czas oczekiwania na to badanie może być znacznie wydłużony. Wynika to z ograniczonych zasobów kadrowych, technologicznych oraz przeciążenia systemu.

Opóźnienie wykonania TK (badania tomografii komputerowej) — zagrożenia

Opóźnienia w diagnostyce obrazowej, w tym w tomografii komputerowej, są szczególnie groźne w przypadku chorób nowotworowych. W tego typu przypadkach czas odgrywa kluczową rolę. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 15 kwietnia 2015 r. w sprawie wzoru karty diagnostyki i leczenia onkologicznego, pacjenci onkologiczni powinni mieć zapewniony priorytetowy dostęp do badań diagnostycznych, w tym do tomografii komputerowej. Niestety, mimo tych regulacji, w praktyce opóźnienia mogą wynikać z:

• przeciążenia placówek medycznych,
• a także z braku wystarczającej liczby specjalistów.

Warto zwrócić uwagę, że w sytuacjach nagłych, zgodnie z art. 19 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej, każdy pacjent ma prawo do natychmiastowego udzielenia świadczenia zdrowotnego. Oznacza to, że w sytuacjach zagrażających życiu lub zdrowiu pacjent powinien być skierowany na tomografię komputerową bez zbędnej zwłoki. Niestety, w praktyce często pojawiają się problemy z realizacją tego prawa. W wielu przypadkach pacjenci, mimo nagłego stanu zdrowia, muszą czekać na dostęp do badań diagnostycznych. Może to prowadzić do opóźnień w postawieniu diagnozy, a w konsekwencji do opóźnienia w leczeniu.

Opóźnienie TK — niedostateczna liczba sprzętu

Innym aspektem wpływającym na opóźnienia w tomografii komputerowej jest niedostateczna liczba sprzętu w niektórych regionach kraju. Braki te mogą wynikać z niewystarczającego finansowania służby zdrowia. Dzieje się tak zwłaszcza w małych miastach i na obszarach wiejskich. W efekcie pacjenci z tych regionów muszą często podróżować do większych miast. Tam z kolei kolejki na badania są jeszcze dłuższe. Zgodnie z danymi Najwyższej Izby Kontroli, dostęp do zaawansowanych technologii diagnostycznych, takich jak tomografia komputerowa, jest nierównomierny w skali kraju. Dzieje się tak w związku z nieoptymalnym wykorzystaniem nowoczesnych technologii (Niewykorzystany potencjał wysokospecjalistycznej aparatury medycznej, https://www.nik.gov.pl/aktualnosci/niewykorzystany-potencjal-wysokospecjalistycznej-aparatury-medycznej.html, dostęp: 23.10.2024). W efekcie pacjenci z mniejszych ośrodków mogą doświadczać znacznych opóźnień. W sposób niekorzystny wpływa to na ich leczenie.

Opóźnienie TK — biurokracja i oczekiwanie na wizytę u lekarza specjalisty

Dodatkowym czynnikiem opóźniającym dostęp do tomografii komputerowej może być także biurokracja związana z koniecznością uzyskania skierowania od lekarza specjalisty. W niektórych przypadkach czas oczekiwania na konsultację specjalistyczną może być dłuższy niż sam czas oczekiwania na badanie. Trzeba pamiętać, że jest ona warunkiem przeprowadzenia tomografii. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, w niektórych sytuacjach lekarze podstawowej opieki zdrowotnej mają ograniczone możliwości kierowania pacjentów na zaawansowane badania diagnostyczne. Dodatkowo wydłuża to cały proces.

Opóźnienie TK — rola Rzecznika Praw Pacjenta

W sytuacjach, w których opóźnienie wynika z niewłaściwej organizacji pracy lub niedofinansowania, pacjenci mogą zgłaszać skargi do Rzecznika Praw Pacjenta. Jest on organem odpowiedzialnym za nadzorowanie przestrzegania praw pacjentów w Polsce.

Opóźnienie TK — orzecznictwo

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 19 marca 2021 r., V ACa 518/19

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 19 marca 2021 r. dotyczy sprawy o zadośćuczynienie za krzywdę wynikającą z opieszałości w trakcie diagnozowania i leczenia pacjenta po wypadku komunikacyjnym. Doprowadziło to do amputacji ręki.

Sąd Okręgowy uznał, że opóźnienia w leczeniu, w szczególności w przeprowadzeniu diagnostyki (w tym tomografii komputerowej) i podjęciu interwencji chirurgicznej, miały bezpośredni wpływ na konieczność amputacji kończyny. Wskazano, że przy leczeniu takich urazów, jak doznany przez powoda, kluczowe jest działanie w ciągu sześciu godzin od urazu. Dzieje się tak, by zminimalizować ryzyko nieodwracalnych zmian w tkankach.

Sąd Okręgowy zasądził na rzecz powoda zadośćuczynienie w wysokości 180 000 zł, odszkodowanie oraz rentę. Apelacja pozwanego została oddalona. Sąd Apelacyjny potwierdził, że opóźnienia w leczeniu były zawinione i przyczyniły się do szkody poniesionej przez powoda.

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 30 maja 2014 r., I ACa 795/11

W wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 30 maja 2014 r. wskazano, że opóźnienie w przeprowadzeniu tomografii komputerowej (TK) było kluczowe w sprawie. Sąd ustalił, że ze względu na:

• wiek pacjenta,
• okoliczności wypadku,
• objawy takie jak:
  • silne bóle głowy,
  • krew na tylnej ścianie gardła,
  • powtarzające się wymioty,
  • podejrzenie złamania podstawy czaszki,

istniały wskazania do wykonania TK w trybie pilnym. Lekarz prowadzący wiedział o ryzyku wzmożonej ciasnoty śródczaszkowej, jednak tomografia nie została wykonana odpowiednio wcześnie. Mogło to zapobiec pogorszeniu stanu zdrowia pacjenta i poważnym uszkodzeniom układu nerwowego. Sąd uznał, że wcześniejsza diagnostyka mogła zmienić rokowania co do zdrowia powoda.

W omawianej sprawie sąd zmienił wyrok Sądu Okręgowego, zasądzając:

• odszkodowanie,
• zadośćuczynienie,
• rentę,

na rzecz powoda, uznając, że doszło do opóźnienia diagnostycznego, co miało wpływ na stan zdrowia pacjenta.

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 28 marca 2013 r., V ACa 604/12

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach dotyczył odpowiedzialności szpitala za naruszenie praw pacjenta. Powódka doznała udaru, a personel medyczny nie przeprowadził w odpowiednim czasie badania tomografem komputerowym. Miało to wpływ na późniejsze pogorszenie jej stanu zdrowia. W związku z tym sąd uznał, że doszło do zawinionego naruszenia prawa pacjenta do świadczeń zdrowotnych odpowiadających aktualnej wiedzy medycznej. Wyrok obniżył wysokość zadośćuczynienia do 20 000 zł, ale potwierdził naruszenie praw pacjenta przez opóźnienie w diagnostyce.

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 9 lutego 2017 r. (sygn. akt I ACa 888/16)

Wyrokiem z dnia 9 lutego 2017 r. (sygn. akt I ACa 888/16) Sąd Apelacyjny w Katowicach oddalił wszystkie apelacje pozwanych i zasądził solidarnie od nich na rzecz powoda 8100 zł tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

W wyroku jest mowa o opóźnieniach w diagnostyce, w tym o braku natychmiastowego wykonania tomografii komputerowej miednicy. Miało to wpływ na brak rozpoznania złamania stawu biodrowego. Skutkowało także powikłaniami, w tym koniecznością endoprotezoplastyki. Badanie tomografii komputerowej powinno być wykonane zaraz po przyjęciu powoda do szpitala lub podczas kontroli ambulatoryjnej. Mogłoby to poprawić rokowania i zmniejszyć ból powoda​

Opóźnienie TK jako naruszenie praw pacjenta — podsumowanie

Podsumowując, opóźnienia w wykonaniu badania metodą tomografii komputerowej stanowią problem o wielu przyczynach. Ma on poważne skutki zarówno dla pacjentów, jak i systemu opieki zdrowotnej. Chociaż przepisy prawne, takie jak ustawa o świadczeniach zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych, gwarantują pacjentom prawo do szybkiego dostępu do diagnostyki, w praktyce rzeczywistość jest inna. Opóźnienia te mogą prowadzić do pogorszenia stanu zdrowia pacjentów. Dzieje się tak zwłaszcza w przypadkach, w których kluczowy jest czas, takich jak choroby nowotworowe czy stany nagłe. Aby rozwiązać problem opóźnień, konieczne jest:

• zwiększenie nakładów na służbę zdrowia,
• poprawa organizacji pracy placówek medycznych,
• zwiększenie liczby dostępnych urządzeń diagnostycznych.

Kancelaria Radcy Prawnego dr Tymoteusz Zych w ramach świadczonych usług udzieli pomocy w dochodzeniu Państwa praw. 

Zapraszamy do kontaktu pod numerem telefonu 726 003 505.