Zielone wody płodowe

Zielone wody płodowe są zjawiskiem występującym podczas porodu. Budzi ono niepokój zarówno u przyszłych rodziców, jak i u personelu medycznego. Wody płodowe powinny mieć zazwyczaj barwę przezroczystą lub lekko żółtawą. W przypadku zabarwienia na zielono istnieje duże prawdopodobieństwo, że doszło do przedostania się smółki (pierwszej wydzieliny jelitowej noworodka) do płynu owodniowego. Tego rodzaju sytuacja wymaga bacznej uwagi i natychmiastowej reakcji zespołu medycznego. Dzieje się tak, ponieważ może stanowić zagrożenie zarówno dla zdrowia, jak i życia płodu.

Przyczyny, dla których powstają zielone wody płodowe

Pojawienie się zielonych wód płodowych wskazuje na możliwy stan niedotlenienia u dziecka. Oznacza to sytuację, w której płód nie otrzymuje odpowiedniej ilości tlenu. Niedotlenienie może prowadzić do stresu płodowego, skutkującego wydzieleniem smółki do płynu owodniowego. Obecność smółki w wodach płodowych może stwarzać ryzyko aspiracji smółki do dróg oddechowych dziecka podczas porodu. W konsekwencji może skutkować to zespołem aspiracji smółki (MAS – Meconium Aspiration Syndrome). Zespół ten jest poważnym powikłaniem, które może prowadzić do:

• problemów z oddychaniem,
• zapalenia płuc,
• a w skrajnych przypadkach nawet do śmierci noworodka.

Odpowiedzialność zespołu medycznego za zielone wody płodowe

Z prawnego punktu widzenia, kwestia zielonych wód płodowych wiąże się z odpowiedzialnością placówki medycznej i personelu. Kodeks etyki lekarskiej nakłada na lekarzy i położne obowiązek należytej staranności podczas prowadzenia porodu, a także ochrony zdrowia i życia pacjenta, w tym płodu. Zgodnie z art. 30 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty, lekarz ma obowiązek udzielić pomocy w każdym przypadku, gdy życie lub zdrowie pacjenta jest zagrożone. W przypadku wystąpienia zielonych wód płodowych obowiązkiem personelu jest przeprowadzenie dokładnej oceny stanu płodu i wdrożenie działań mających na celu zminimalizowanie ryzyka dla dziecka. Lekarz powinien zlecić dodatkowe monitorowanie czynności serca płodu (np. KTG – kardiotokografię), a także podjąć decyzję o metodzie zakończenia porodu w sposób bezpieczny dla dziecka. W przypadku silnego stresu płodowego, co może być spowodowane niedotlenieniem, może być konieczne przeprowadzenie porodu operacyjnego, np. cesarskiego cięcia.

Wskazania w przypadku, gdy powstają zielone wody płodowe

Zgodnie z wytycznymi Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników, przypadki zielonych wód płodowych są uznawane za wskazanie do bardziej intensywnego monitorowania stanu dziecka. Ponadto, rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 9 listopada 2015 r. w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej nakłada na placówki medyczne obowiązek zapewnienia kobietom i ich dzieciom opieki zgodnej z aktualną wiedzą medyczną. Obejmuje to reagowanie na każde odchylenie od prawidłowego przebiegu porodu.

Warto podkreślić, że zielone wody płodowe nie zawsze oznaczają wystąpienie poważnych komplikacji, jednakże personel medyczny nie może bagatelizować tego objawu. Zaniechanie odpowiednich działań może być uznane za błąd w sztuce medycznej. Jest to podstawą do roszczeń odszkodowawczych. Zgodnie z art. 415 kodeksu cywilnego, kto z winy swojej wyrządził drugiemu szkodę, zobowiązany jest do jej naprawienia. W kontekście porodów oznacza to, że zaniedbania ze strony personelu medycznego, które prowadzą do pogorszenia stanu zdrowia noworodka, mogą skutkować roszczeniami ze strony rodziców o odszkodowanie lub zadośćuczynienie.

Aby zminimalizować ryzyko komplikacji związanych z zielonymi wodami płodowymi, wiele placówek medycznych wdraża odpowiednie procedury diagnostyczne i postępowania medycznego. Zwykle polegają one na wczesnym rozpoznaniu objawów stresu płodowego i szybkim wdrożeniu odpowiednich działań. Ponadto kluczowe znaczenie ma również odpowiednie przygotowanie personelu medycznego oraz dostępność nowoczesnego sprzętu diagnostycznego.

Zielone wody płodowe jako błąd medyczny

Błąd medyczny związany z zielonymi wodami płodowymi odnosi się do zaniedbania lub nieprawidłowego postępowania ze strony personelu medycznego. Może ono skutkować poważnymi konsekwencjami dla zdrowia i życia noworodka oraz matki. Zielone wody płodowe są objawem, który często świadczy o obecności smółki w płynie owodniowym. Może to być spowodowane stresem płodowym i niedotlenieniem dziecka. W takiej sytuacji właściwe postępowanie medyczne staje się kluczowe dla uniknięcia powikłań, takich jak zespół aspiracji smółki (MAS) oraz inne problemy oddechowe czy infekcje.

Z prawnego punktu widzenia błąd medyczny można rozumieć jako działanie lub zaniechanie lekarza, lub innego personelu medycznego, które:

• jest sprzeczne z aktualną wiedzą medyczną oraz standardami postępowania,
• prowadzi do szkody na zdrowiu pacjenta.

W sytuacji, gdy personel nie rozpoznaje zagrożenia związanego z zielonymi wodami płodowymi lub nie wdraża odpowiednich działań, takich jak:

• monitorowanie stanu płodu,
• decyzja o szybkim zakończeniu porodu,

może być to kwalifikowane jako błąd medyczny.

Brak wyciągnięcia konsekwencji z występowania zielonych wód płodowych

Brak wyciągnięcia odpowiednich konsekwencji z obecności zielonych wód płodowych stanowi poważne zaniedbanie medyczne. Może ono prowadzić do nieodwracalnych skutków zdrowotnych dla noworodka i narazić placówkę medyczną na odpowiedzialność cywilną oraz dyscyplinarną. Zielone wody płodowe, będące efektem obecności smółki w płynie owodniowym, są sygnałem potencjalnego niedotlenienia płodu, a ich zbagatelizowanie oznacza pominięcie istotnych standardów opieki okołoporodowej.

W sytuacji pojawienia się zielonych wód płodowych personel medyczny, w szczególności lekarze i położne, zobowiązani są do wyciągnięcia natychmiastowych konsekwencji diagnostycznych i terapeutycznych. Oznacza to przeprowadzenie dokładnej oceny stanu płodu przy użyciu kardiotokografii (KTG) oraz innych metod monitorowania, takich jak pulsoksymetria płodowa. Ma to miejsce, aby na bieżąco oceniać stan zdrowia dziecka. Niewyciągnięcie konsekwencji z obecności zielonych wód płodowych, takich jak zaniechanie monitorowania stanu płodu, może skutkować poważnymi powikłaniami, w tym:

• zespołem aspiracji smółki (MAS),
• niedotlenieniem,
• zapaleniem płuc,
• a nawet trwałym uszczerbkiem na zdrowiu noworodka.

Brak skierowania, gdy wystąpią zielone wody płodowe

Brak skierowania pacjentki do odpowiedniego specjalisty lub na właściwy oddział w przypadku wystąpienia zielonych wód płodowych jest poważnym zaniedbaniem medycznym. Zielone wody płodowe są sygnałem potencjalnych komplikacji okołoporodowych. Mogą one wskazywać na niedotlenienie płodu, wymagające natychmiastowej reakcji oraz specjalistycznej opieki medycznej. Z tego względu, zaniechanie skierowania ciężarnej do szpitala lub specjalisty w momencie stwierdzenia zielonych wód płodowych może stanowić naruszenie zasad staranności zawodowej oraz przyjętych standardów opieki okołoporodowej.

Zielone wody płodowe — orzecznictwo

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 17 stycznia 2022 r. (sygn. I ACa 1223/19)

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 17 stycznia 2022 r. (sygn. I ACa 1223/19) dotyczył roszczeń o zadośćuczynienie i odszkodowanie wynikających z błędów medycznych popełnionych podczas porodu. Doprowadziły one do ciężkiego niedotlenienia noworodka i nieodwracalnego uszczerbku na jego zdrowiu. W sprawie ustalono, że lekarze i placówka medyczna są odpowiedzialni za zaniechanie odpowiednich działań w sytuacji zagrożenia dobrostanu płodu. Zaniedbania te obejmowały:

• błędną interpretację wyników badań KTG (kardiotokograficznych), które wskazywały na ryzyko niedotlenienia płodu,
• brak podjęcia dodatkowych, niezbędnych badań diagnostycznych, takich jak:
  • ultrasonograficzne badanie dopplerowskie,
  • test oksycytonowy.

Pomimo nieprawidłowych wyników badań, lekarze nie podjęli decyzji o natychmiastowym zakończeniu ciąży poprzez cesarskie cięcie. Przyczyniło się to do przedłużonego niedotlenienia i uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego noworodka. Skutkowało ono m.in. mózgowym porażeniem dziecięcym i czterokończynowym niedowładem.

Sąd Apelacyjny, rozpatrując apelacje, zmniejszył wysokość zasądzonych świadczeń, które pierwotnie ustalił Sąd Okręgowy. Kwotę zadośćuczynienia obniżono z 850 000 zł do 780 000 zł, a inne świadczenia pieniężne, obejmujące odszkodowanie na pokrycie kosztów leczenia i rehabilitacji, także uległy redukcji. Na przykład odszkodowanie pierwotnie zasądzone na 51 021,59 zł zmniejszono do 39 196,36 zł, a miesięczna renta została obniżona z 3 433,60 zł do 3 177,60 zł. Sąd Apelacyjny obniżył również wysokość skapitalizowanej renty z 233 559,20 zł do 217 243,20 zł, a także zmienił daty początkowe naliczania odsetek.

W uzasadnieniu wyroku podkreślono, że takie błędy medyczne stanowiły zawinione naruszenie zasad staranności zawodowej. Odpowiedzialność za nie ponosi zarówno personel medyczny, jak i placówka, która była pracodawcą lekarzy. Dodatkowo sąd stwierdził, że dobrowolne świadczenia osób trzecich na rzecz poszkodowanego nie podlegają uwzględnieniu przy ustalaniu odszkodowania. Stało się tak, gdyż ich celem nie jest zwolnienie osoby odpowiedzialnej z obowiązku naprawienia szkody, a jedynie wsparcie poszkodowanego.

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 19 lutego 2015 r. (sygn. akt I ACa 912/14) 

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 19 lutego 2015 r. (sygn. akt I ACa 912/14) dotyczy sprawy o zadośćuczynienie za doznaną krzywdę wynikającą z zaniedbań szpitala w trakcie i po porodzie. Powodowie, rodzice zmarłego dziecka, żądali odszkodowania w kwocie 100 000 zł. Argumentowali przy tym, że nieprawidłowości w postępowaniu personelu medycznego przyczyniły się do niedotlenienia i zamartwicy noworodka, a następnie do jego śmierci.

Powódka, przyjęta do szpitala w związku z akcją porodową, zgłaszała chęć przeprowadzenia cesarskiego cięcia. Zostało to zignorowane przez lekarza. Dopiero po przedłużającym się porodzie podjęto decyzję o operacji, jednak dziecko urodziło się siłami natury w ciężkim stanie, wymagając resuscytacji. Zdiagnozowano niedotlenienie i uszkodzenia neurologiczne. W opinii biegłych stwierdzono szereg błędów organizacyjnych, diagnostycznych i terapeutycznych po stronie szpitala. Były to m.in. brak odpowiedniej diagnostyki i zabezpieczenia dziecka na wypadek komplikacji.

Sąd Okręgowy uznał roszczenie za zasadne, przyznając powodowi i powódce po 50 000 zł tytułem zadośćuczynienia. Apelacja pozwanego szpitala została oddalona przez Sąd Apelacyjny, który stwierdził, że kwoty są adekwatne do poniesionej krzywdy. Sąd podkreślił, że różna ekspresja emocji powodów nie stanowi podstawy do różnicowania wysokości zadośćuczynienia​.

Zielone wody płodowe — podsumowanie

Warto również wspomnieć, że edukacja przyszłych rodziców na temat potencjalnych zagrożeń i objawów, takich jak zielone wody płodowe, może przyczynić się do zwiększenia świadomości na temat tego:

• kiedy należy udać się do szpitala,
• czego można się spodziewać w przypadku wystąpienia takiej sytuacji.

Kancelaria Radcy Prawnego dr Tymoteusz Zych w ramach świadczonych usług udzieli pomocy w dochodzeniu Państwa praw. 

Zapraszamy do kontaktu pod numerem telefonu 726 003 505.